اصولا مقصود از تاسیس هر شرکتی ارتقای ارزش صاحبان سهام است. برخی از شرکتها با شناخت زنجیره ارزشی کسبوکارها و به تملیک درآوردن شرکتهایی که در زنجیره ارزشی قرار دارند، ضمن هلدینگ شدن، موجب کاهش ریسک و منجر به همافزایی میشوند.
شرکت هلدینگ یا شرکت مادر شرکتی است که مالک سهام شرکت های تابعه خود است و از این طریق شرکت های تابعه را کنترل می نماید. هلدینگ از واژهء لاتین Hold به معنای نگه داشتن میآید. این مفهوم به معنای شرکتی است که مجموعهای از شرکتها، از لحاظ مدیریتی زیر نظر آن فعالیت میکنند. هلدینگ نمی خواهد به تولید کالا یا خدمات بپردازد بطور کلی هر شرکتی که سهام مدیریتی یک یا چند شرکت دیگر را در اختیار داشته باشد هلدینگ است.در حقیقت شرکت هلدینگ مزایایی داردکه موجب حفاظت از داراییهای دیگر این شرکت اصلی در برابر ورشکستگی شرکت های فرعی میشود و به همین علت است که افراد اقدام به تاسیس شرکت های هلدینگ می نمایند.
وقتی یک هلدینگ، سهام قابلتوجهی از یک شرکت را خریداری کند، میتواند از طریق انتخاب یک یا چند نفر از اعضای هیأت مدیره، روی تصمیمهای شرکت تأثیر بگذارد.
اما انتخاب عضو هیأت مدیره، صرفاً یکی از روشهای کنترل و اعمال نفوذ است. هر شرکتی بسته به اساسنامه و چارت سازمانی خود، ارکان ادارهکنندهی متعددی دارد و فرایند در اختیار گرفتن هر یک از این ارکان هم، شفاف و مشخص است.
بنابراین ممکن است یک هلدینگ، با مالکان یک شرکت مذاکره کرده و توافقنامهای را تنظیم کند که بر اساس آن،به ازاء خرید بلوک مشخصی از سهام شرکت، اختیار تصمیمگیری و سیاستگذاری و حتی مدیریت عملیاتی بخشی از شرکت را در دست بگیرد.
جهت ثبت شرکت هلدینگ قدم اول ثبت یک شرکت سهامی خاص و یا ثبت یک شرکت سهامی عام است، و چنانچه شرکت سهامی ثبت شده دارید و تصمیم به تبدیل آن به شرکت مادر (هلدینگ) دارید باید نسبت به تغییرات مورد نیاز آن اقدام نمائید.
در صورتیکه در نام شرکت عبارت “هلدینگ” وجود داشته باشد، ثبت شرکت مذکور در اداره ثبت شرکتها و موسسات غیر تجاری مستلزم ارائه مجوزهایی است، اما اگر این عبارت در نام شرکت وجود نداشته باشد، ارائه مجوزهای فوق الذکر برای ثبت اولیه شرکت ضروری نیست و شرکت می تواند ابتدا در اداره ثبت شرکتها به ثبت برسد و سپس اقدام به فعالیت های شرکت هلدینگ نماید.
مجوز هایی که برای ثبت شرکت هلدینگ لازم است از سازمان بورس اوراق بهادار صادر می گردد.متقاضیان می بایست در گام نخست، درخواست خود را مطابق با فرم “تقاضای صدور مجوز تاسیس شرکت مادر (هلدینگ)” همراه با فرم “پرسشنامه مشخصات داوطلب سمت مدیرعاملی شرکت یا داوطلب عضویت در هیات مدیره نهاد مالی” که می بایست توسط اعضاء هیات مدیره و مدیرعامل پیشنهادی تکمیل و امضاء شود، برای مدیریت نظارت بر نهادهای مالی سازمان بورس و اوراق بهادار ارسال نمایند.
سازمان بورس و اوراق بهادار مدارک را بررسی می نماید و چنانچه مدارک مربوطه تکمیل باشد و شرایط لازم نیز توسط سازمان احراز گردد، موافقت اصولی خود را با تاسیس و ثبت شرکت هلدینگ اعلام و ابلاغ می نماید پس از آن شرکت متقاضی ملزم است که مدارک اعلام شده از سوی سازمان را در مهلت تعیین شده تکمیل نماید.پس از تکمیل مورد نظر، سازمان بورس و اوراق بهادار نامه ای مبنی بر اجازه تاسیس و شرکت مادر (هلدینگ) در اداره ثبت شرکتها را صادر می نماید. پس از موافق سازمان بورس متقاضیان می بایست شرکت خود را مطابق مقررات مربوطه در اداره ثبت شرکت ها به ثبت برسانند و در نهایت باید مدارک لازم را برای ثبت نزد سازمان بورس و اوراق بهادار ارائه نماید که در صورت احراز شرایط لازم توسط سازمان، مجوز فعالیت برای شرکت مذکور صادر خواهد شد که از این پس شرکت می تواند بصورت رسمی به فعالیت بپردازد.
به نظر می رسد در صورتیکه عبارت هلدینگ در نام ثبت شده شرکت نباشد شرکت بتواند سهام سایر شرکت ها را خریداری نماید و یا بتواند در سایر شرکت ها سرمایه گذاری داشته باشد و به نوعی اقدامات و فعالیت هایی مشابه هلدینگ را انجام دهد.