عسر وحرج بوجود آمدن وضعيتي است كه ادامه زندگي را براي زوجه با مشقت همراه ساخته و تحمل آن مشكل باشد.
موارد ذيل در صورت احراز توسط دادگاه صالح از مصاديق عسر و حرج محسوب ميگردد:
١- ترك زندگي خانوادگي توسط زوج (شوهر) حداقل بمدت ٦ ماه متوالي و يا ٩ ماه متناوب در مدت يك سال بدون عذر موجه.
٢- اعتياد زوج به يكي از انواع مواد مخدر و يا به مشروبات الكلي كه به اساس زندگي خانوادگي خلل وارد آورد و امتناع يا عدم امكان الزام وي به ترك آن در مدتي كه به تشخيص پزشك براي ترك اعتياد لازم بوده است. در صورتي كه زوج به تعهد خود عمل ننمايد و يا پس از ترك، مجدداً به مصرف موارد مذكور روي آورد.
٣- محكوميت قطعي زوج به ٥ سال حبس يا بيشتر.
٤- ضرب و شتم يا هرگونه سوء رفتار مستمر زوج كه عرفاً با توجه به وضعيت زوجه قابل تحمل نباشد.
٥- ابتلا زوج به بيماريهاي صعب العلاج رواني يا ساري يا هر عارضه صعب العلاج ديگري كه زندگي مشترك را مختل نمايد.
٦- در صورت استنكاف شوهر از دادن نفقه و عدم امكان اجراي حكم محكمه و الزام زوج به دادن نفقه و نيز در صورت عجز وي از دادن نفقه.
٧- موارد مندرج در فوق مانع از آن نيست كه دادگاه در ساير مواردي كه عسر و حرج زن در دادگاه احراز شود، حكم طلاق صادر نمايد.