تغییر در سرمایه شرکت سهامی،در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده بوده و به دو صورت می تواند باشد: افزایش سرمایه و کاهش سرمایه .

به موجب ماده 157 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از مقررات قانون تجارت در باب شرکت های سهامی مصوب 1347 ، سرمایه شرکت را می‌توان از طریق صدور سهام جدید و یا از طریق بالابردن مبلغ اسمی سهام موجود افزایش داد. یکی از روش های تامین مالی شرکت ها افزایش سرمایه است.شرکت ها برای این که بتوانند فعالیت های خود را توسعه دهند و قدرت رقابت خود را حفظ نموده و یا افزایش دهند، اقدام به افزایش سرمایه می کنند.در برخی از مواقع نیز این کار به منظور اصلاح و بهبود ساختار مالی شرکت صورت می گیرد. این تامین منابع مالی جدید می تواند به شکل های مختلفی صورت پذیرد. هنگامی که یک شرکت در بورس اوراق بهادار بخواهد سرمایه خود را افزایش دهد باید تعدادی سهام جدید منتشر کند و به سهامداران بفروشد تا مبلغ مورد نیاز برای افزایش سرمایه را تأمین کند. تفاوت اصلی بین انواع روش های افزایش سرمایه،در محل تامین این منابع جدید است.راه های افزایش سرمایه متعدد بوده و در لایحه اصلاحی قانون تجارت بدان ها اشاره گردیده است .روش های افزایش سرمایه در شرکت های سهامی عام و خاص متفاوت است .

الف – افزایش سرمایه در شرکت های سهامی خاص :

به موجب ماده 169 ل.ا.ق.ت ، در شرکت سهامی خاص پس از اتخاذ تصمیم در مجمع عمومی فوق العاده راجع به افزایش سرمایه از طریق انتشار سهام جدید باید مراتب از طریق نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشاری که آگهی های مربوط به شرکت در آن نشر می گردد ، به اطلاع صاحبان سهام برسد.در این آگهی باید اطلاعات مربوط به مبلغ افزایش سرمایه و مبلغ اسمی سهام جدید و حسب مورد مبلغ اضافه ارزش سهم و تعداد سهامی که هر صاحب سهم به نسبت سهام خود حق تقدم در خرید آن ها را دارد و مهلت پذیره نویسی و نحوه پرداخت ذکر شود در صورتیکه برای سهام جدید شرایط خاصی در نظر گرفته شده باشد چگونگی این شرایط در آگهی قید خواهد شد. در شرکت سهامی خاص ، قانونگذار تشریفات کم تری برای افزایش سرمایه از طربق صدور سهام قایل شده است. به منظور ثبت افزایش شرکت مزبور فقط تسلیم اظهارنامه به ضمیمه مدارک مندرج در ماده 183 ناظر به ماده 169 ل. ا. ق. ت کافی خواهد بود.

برای افزایش سرمایه در شرکت سهامی خاص از طریق فروش سهام جدید ، مجمع عمومی فوق العاده باید بنا به پیشنهاد هیات مدیره و پس از قرائت گزارش بازرس یا بازرسان شرکت در این مورد مراتب را تصویب نماید.

ب- افزایش سرمایه در شرکت های سهامی عام :

1- افزایش سرمایه از طریق مراجعه به عموم با پذیره نویسی سهام جدیدالصدور : به موجب ماده 170 ل .ا.ق.ت ، شرکت‌های سهامی عام پس از اتخاذ تصمیم راجع به افزایش سرمایه از طریق انتشار سهام جدید باید آگهی به نحو مذکور در ماده۱۶۹ منتشر و در آن قید شود که صاحبان سهام بی‌نام برای دریافت گواهینامه حق خرید سهامی که حق تقدم در خرید آن را دارند ظرف مهلت معین که‌نباید کمتر از بیست روز باشد به مراکزی که از طرف شرکت تعیین و در آگهی قید شده است مراجعه کنند. برای صاحبان سهام بانام گواهینامه‌های حق‌خرید باید توسط پست سفارشی ارسال گردد.به این منظور مراحل و شرایطی لازم است مرعی شود که در آتی بدان ها اشاره خواهد شد.

 به موجب ماده 158 ل.ا.ق.ت ، تادیه مبلغ اسمی سهام جدید به یکی از طرق زیر امکان‌پذیر است:

۱ - پرداخت مبلغ اسمی سهم به نقد.

۲ - تبدیل مطالبات نقدی حال شده اشخاص از شرکت به سهام جدید.

۳ - انتقال سود تقسیم نشده یا اندوخته یا عواید حاصله از اضافه ارزش سهام جدید به سرمایه شرکت.

۴ - تبدیل اوراق قرضه به سهام.

‌البته استثنائاً به استناد تبصره ۱ این ماده فقط در شرکت سهامی خاص تادیه مبلغ اسمی سهام جدید به غیر نقد نیز مجاز است که در این صورت می بایستی نظر کارشناس رسمی دادپستری جهت ارزیابی آورده غیرنقد اخذ گردیده و نهایتاً به تصویب کلیه سهامداران برسد.

افزایش سرمایه بدون مراجعه به عموم : در این نوع افزایش سرمایه هیچ گونه پذیره نویسی عمومی صورت نمی گیرد که یا از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام است. بدین توضیح که براي اجراي این گونه افزایش سرمایه در شرکت هاي سهامی باید این نکته را در نظر داشت که، مبلغ اسمی سهام که نمی تواند از هزارریال بیشتر شود ،برای همه سهاداران افزایش می یابد و نسبت به همه بدون تبعیض اعمال می گردد این موضوع در ماده 159 لایحه نیز که مقرر می دارد : افزایش سرمایه از طریق بالابردن مبلغ اسمی سهام موجود در صورتی که برای صاحبان سهام ایجاد تعهد کند ممکن نخواهد بود مگر آن‌که کلیه صاحبان سهام با آن موافق باشند، مورد تایید قرار گرفته است. مطابق ماده 188 ل. ا. ق. ت در موردی که افزایش سرمایه از طریق بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجود صورت گیرد ، کلیه افزایش سرمایه باید نقداَ پرداخت شود. بعلاوه بالا بردن مبلغ اسمی سهام موجب افزایش تعهد صاحبان سهام می شود که بدون رضایت کلیه سهامداران ممکن نیست. یا از طریق انتقال بعضی از طلب هاي سهامداران به سهام شرکت است .بدین معنا که سود تقسیم نشده و یا اندوخته، یا عواید حاصل از اضافه ارزش سهام جدید که جزو طلب هاي سهامداران شرکت است ، ازطرف شرکت بحساب می آید و باتصویب مجمع عمومی فوق العاده بابت این طلب ها به صاحبان آنها سهام جدید داده خواهد شد. باید توجه داشت که تمایل طلبکاران درتبدیل مطالبات آنها به سهام جدید الزامی می باشد. البته ذکر این نکته نیز ضروری است که به موجب تبصره 2 ماده 158 لایحه انتقال اندوخته قانونی به سرمایه ممنوع است .

• مراحل و شرایط افزایش سرمایه : 

الف- مراحل افزایش سرمایه

مرحله نخست – پیشنهاد هیئت مدیره و گزارش بازرسان : معمولاً روند افزایش سرمایه در شرکت ها به این شکل است که ابتدا هیئت مدیره شرکت پیشنهاد خود راجع به افزایش سرمایه را ارائه می کند. پیشنهاد هیات مدیره باید متضمن توجیه لزوم افزایش سرمایه و نیز شامل گزارشی درباره امور شرکت از بدو سال مالی در جریان و اگر تا آن موقع مجمع عمومی عادی نسبت به حساب های سال مالی قبل تصمیم نگرفته باشد،حاکی از وضع شرکت از ابتدای سال مالی قبل باشد.مجمع عمومی فوق العاده،به پیشنهاد هیات مدیره،پس از قرائت گزارش بازرسان یا بازرسان،در مورد افزایش سرمایه شرکت اتخاذ تصمیم می کند. گزارش بازرس یا بازرسان باید شامل اظهارنظر درباره پیشنهاد هیات مدیره باشد.این موضوع در ماده 161 ل.ا.ق.ت پیش بینی گردیده است .

البته نکته قابل توجه آن است که چون اتخاذ تصمیم در مورد افزایش سرمایه منحصراً در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده است لذا به صراحت ماده 164 لایحه ، اساسنامه شرکت نمی‌تواند متضمن اختیار افزایش سرمایه برای هیات مدیره باشد. با این حال طبق تبصره 1 ماده 161 و ماده 162 لایحه مجمع عمومی فوق العاده می تواند به هیات مدیره اختیار دهد که در ظرف مدت معینی که از 5 سال تجاوز ننماید ، سرمایه شرکت را تا میزان مبلغ معینی به یکی از طرق مندرج در ماده 159 (ل. ا. ق. ت ) افزایش دهد. این تفویض اختیار به هیات مدیره به طور استثنا است ، زیرا افزایش سرمایه در صلاحیت اصلی مجمع عمومی فوق العاده می باشد.

مرحله دوم – تصویب مجمع عمومی فوق العاده : این پیشنهاد در مجمع عمومی فوق العاده شرکت با حدنصاب مقرر جهت تشکیل(درجلسه اول دارندگان بیش از نصف سهامی که حق رای دارند و در جلسه دوم در صورت عدم حضوراین اکثریت ، دارندگان بیش از نصف سهامی که حق رای دارند) واتخاذ رای( اکثریت دوسوم آرای حاضر درجلسه )، مورد رای گیری سهامداران شرکت قرار می گیرد.

مرحله سوم – اخذ مجوزهای لازم و اقدام برای پذیره نویسی سهام جدید : در صورت تصویب این پیشنهاد در مجمع و پس از ارائه مجوزهای لازم از جمله مجوز مرجع ثبت شرکت ها به منظور انتشار پذیره نویسی و عندالاقتضاء مجوز انتشار سهام از سوی سازمان بورس اوراق بهادار ،افزایش سرمایه شرکت صورت می گیرد. بعد از اینکه افزایش سرمایه شرکت در مجمع فوق‌العاده به تصویب رسید، موضوع به موجب ماده 163 لایحه در روزنامه کثیرالانتشاری که شرکت جهت انتشار آگهی های مربوطه انتخاب کرده، منتشر می‌شود. این موضوع در سامانه کدال نیز به سهامداران اطلاع رسانی می شود. همچنین فرمی برای سهامداران آن شرکت ارسال شده و از آنها درخواست می‌شود تا درصورت تمایل به استفاده از حق تقدم خود برای خرید سهام جدید، فرم مذکور را تکمیل و برای شرکت ارسال نمایند. به این فرم، اصطلاحا گواهی حق تقدم خرید سهام گفته می‌شود. بر طبق ماده 166 (ل. ا. ق. ت ) حق تقدم صاحبان سهام قدیم پیش بینی شده است . این ماده مقرر می دارد : " در خرید سهام جدید صاحبان شرکت به نسبت سهامی که مالکند حق تقدم دارند و این حق قابل نقل و انتقال است ، مهلتی که طی آن سهامداران می توانند حق تقدم مذکور را اعمال کنند ، کم تر از 60 روز نخواهد بود . این مهلت از روزی که برای پذیره نویسی تعیین می گردد شروع می شود ".

مطابق ماده 167 لایحه ، مجمع عمومی فوق العاده می تواند به هنگام تصویب افزایش سرمایه از طریق فروش سهام ، حق تقدم سهامداران را نسبت به پذیره نویسی تمام و یا قسمتی از سهام جدید از آنان سلب نماید ، مشروط بر آنکه چنین تصمیمی پس از قرائت گزارش هیات مدیره و بازرس و بازرسان شرکت اتخاذ گردد والا تصمیم مزبور باطل خواهد بود .

هم چنین طبق ماده 172 لایحه که مقرر می دارد در صورتی که حق تقدم در پذیره نویسی سهام جدید از سهامداران سابق سلب شده ، یا صاحبان سهام از حق تقدم خود در ظرف مدت مقرر استفاده ننمایند ، تمام یا باقیمانده سهام جدید ، حسب مورد ، عرضه شده و به متقاضیان فروخته خواهد شد.

مرحله چهارم – پذیره نویسی و نحوه تعهد : این مرحله همانند انجام پذیره نویسی در زمان تاسیس و تشکیل شرکت سهامی عام است و شرکت سهامی عام باید قبل از عرضه سهام جدید جهت پذیره نویسی مردم ، ابتدا طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام جدید برای افزایش سرمایه را به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم و رسید دریافت نماید . اعلامیه مزبور الزاماَ باید به امضای مجاز شرکت رسیده باشد و نیز شامل نکات مقرر در مواد 174 و 177 ل. ا. ق. ت باشد ، سپس مراجع ثبت شرکت ها پس از بررسی طرح اعلامیه مزبور و ضمایم مربوط ، اجازه انتشار آن را صادر می نماید و شرکت ، اعلامیه پذیره نویسی سهام افزایش سرمایه را باید علاوه بر روزنامه کثیرالانتشار که آگهی های شرکت در آن منتشر می گردد، لااقل در دو روزنامه کثیرالانتشار دیگر آگهی نماید و نیز در آگهی مزبور باید تاریخ شروع پذیره نویسی سهام افزایش سرمایه و تاریخ خاتمه آن که مجموعاَ نباید کمتر از 2 ماه باشد قید شود. پذیره نویسان مکلفند کل مبلغ تعهد شده را نقداً هنگام تسلیم ورقه تعهد سهام به بانک بپردازد .

مرحله پنجم - ثبت افزایش سرمایه : هیات مدیره شرکت سهامی عام، تعداد سهام هر یک از تعهدکنندگان را تعیین و اعلام و جهت ثبت و آگهی به مرجع ثبت شرکتها اطلاع خواهد داد .

بر اساس مفاد لایحه، می توان چنین برداشت کرد که تا پذیره نویسی به طور کامل صورت نگیرد افزایش سرمایه تحقق پیدا نکرده است .

مرحله ششم – بررسی آورده غیر نقد : تادیه مبلغ اسمی سهام به صورت غیر نقدي در هنگام افزایش سرمایه در شرکت های سهامی خاص ممکن است محقق گردد چرا که پذیره نویسان در شرکت سهامی عام می بایستی نقدامبالغ را پرداخت نمایند . مطابق ماده 82 (ل. ا. ق. ت) و ماده 76 همان قانون ، اگر قسمتی از افزایش سرمایه به صورت غیر نقدی تادیه شود ، باید بدواَ آورده های غیر نقدی ، طبق نظر کتبی کارشناس رسمی وزارت دادگستری ارزیابی گردد و گزارش مربوط به ارزیابی آورده های غیر نقدی در اختیار مجمع عمومی فوق العاده قرار گیرد. اگر آورده های غیر نقدی یا مزایایی که مطالبه شده مورد تصویب مجمع عمومی فوق العاده قرار نگیرد ، دومین جلسه مجمع اخیر که حد نصاب آن حضور بیش از نصف پذیره نویسان هر مقدار سهام جدید و صاحبان سهام شرکت می باشد ، به فاصله مدتی که از یک ماه تجاوز ننماید تشکیل می شود و در فاصله دو جلسه مذکور ، صاحبان آورده های غیر نقدی که آورده آن ها مورد تصویب واقع نشده ، می توانند تعهد غیر نقدی خود را به تعهد نقدی تبدیل و مبلغ معادل آن را پرداخت کنند و همچنین کسانی که مزایای مورد مطالبه آنان از طرف مجمع عمومی فوق العاده پذیرفته نشده است در صورت تمایل می توانند از مزایای مزبور انصراف حاصل و در شرکت باقی بمانند.

بدیهی است که افزایش سرمایه از طریق پذیره نویسی مختص شرکت سهامی عام بوده و در شرکت های سهامی خاص این موضوع منتفی است. در ارزیابی آورده غیر نقدي جلب نظرکارشناس رسمی دادگستري ضرورت دارد.

لازم به ذکر است که هزینه های افزایش سرمایه باید حداکثر تا پنج سال از تاریخی که اینگونه هزینه ها به عمل آمده است مستهلک شود.در صورتی که سهام جدیدی که در نتیجه افزایش سرمایه صادر می شود،به قیمتی بیش از مبلغ اسمی،فروخته شده باشد هزینه های افزایش سرمایه را می توان از محل این اضافه ارزش مستهلک نمود.

مرحله هفتم - اصلاح اساسنامه : به استناد ماده 163 لایحه هیات مدیره درهر نوبت پس از عملی ساختن افزایش سرمایه مکلف است مراتب تغییرات مربوط به میزان سرمایه شرکت را حداکثر ظرف یک ماه ضمن اصلاح‌اساسنامه در قسمت مربوط به مقدار سرمایه ثبت شده شرکت ، به مرجع ثبت شرکت‌ها اعلام کند تا پس از ثبت جهت اطلاع عموم آگهی شود.

ب‌- شرایط افزایش سرمایه:

افزایش سرمایه به تصمیم مجمع عمومی فوق العاده صورت می گیرد.و مطابق ماده 165 لایحه مادام که سرمایه قبلی شرکت تماماَ تادیه نشده است،افزایش سرمایه تحت هیچ عنوان مجاز نخواهد بود.همان طورکه فوقاً اشاره شد ، مجمع عمومی فوق العاده می تواند به طور استثنایی به هیات مدیره اجازه دهد که ظرف مدت حداکثر5 سال سرمایه شرکت را تا میزان مبلغ معینی،به یکی از طرق مذکور در فوق افزایش دهد. هیات مدیره در هر حال،خواه در اجرای تصمیم مجمع عمومی فوق العاده و خواه با استفاده از اجازه ای که مجمع مذکور به وی داده است،در هر نوبت پس از عملی ساختن افزایش سرمایه مکلف است حداکثر ظرف یک ماه مراتب را ضمن اصلاح اساسنامه و قید سرمایه جدید به جای سرمایه ثبت شده،به مرجع ثبت شرکت ها اعلام کند تا پس از ثبت،جهت اطلاع عموم آگهی شود.

• مهلت مقرر جهت افزایش سرمایه

این مدت در اختیار مجمع عمومی است و حداکثر آن 5 سال می باشد . عدم رعایت این مهلت موجب مسئولیت کیفري رئیس و اعضای هیئت مدیره و مدیرعامل خواهد شد.

• راه های افزایش سرمایه

اگر بخواهیم یک دسته بندی از انواع روش های افزایش سرمایه از طریق صدور سهام جدید و نحوه تادیه مبالغ اسمی سهام جدید داشته باشیم،می توان ۴ دسته کلی در نظر گرفت:

1- افزایش سرمایه از طریق پرداخت مبلغ اسمی سهم به نقد :به موجب بند 1 ماده 158 لایحه مبلغ اسمی سهام جدید الصدور ممکن است از طریق پرداخت نقدی صورت گیرد .اما به موجب تبصره 1همین ماده تادیه مبلغ اسمی سهام جدید می تواند به صورت غیرنقد هم باشد چرا که در این نوع شرکت ها موسسین همان سهامداران هستند .

2- از محل سود انباشته ( انتقال سود تقسیم نشده یا اندوخته به جز اندوخته قانونی یا عواید حاصل از اضافه ارزش سهام جدید به سرمایه شرکت ) : طبق لایحه اصلاحی قانون تجارت، شرکت ها موظف هستند سالیانه درصدی از سود حاصله را نزد خود نگهداری نمایند. سود قابل تقسیم عبارت است از سود خالص در هر سال مالی منهای زیان های سال های مالی قبل و اندوخته ها ( اختیاری ، مالیاتی ، قانونی ) و حسب مورد به علاوه سود قابل تقسیم سال های قبل که تقسیم نشده ، منهای پاداش اعضای موظف هیات مدیره با در نظر گرفتن شرایط مقرر در ماده 241 ( تلفیقی از مواد 238 و 239 و 241 ل. ا. ق. ت)این سود در حسابی تحت عنوان سود انباشته در صورت های مالی شرکت ثبت می شود.

 در مواقعی که شرکت سود انباشته مناسبی دارد، تصمیم می گیرد که افزایش سرمایه خود را از این روش انجام بدهد و با این کار منابع جدید مورد نیاز خود را تامین کند. پس در روش سود انباشته عملا ًجریان نقدینگی جدید به شرکت وارد نمی شود. منظور از اضافه ارزش هر سهم که در ماده 160 ( ل. ا. ق. ت) اشاره گردیده ، مبلغی علاوه بر مبلغ اسمی هر سهم است که شرکت می تواند به مناسبت افزایش از پذیره نویسان مطالبه نماید و علت چنین مطالبه ای هم این است که سهامداران قدیم شرکت متضرر نشوند. هم چنین مقرر می دارد که اختیار اتخاذ تصمیم به شرکت محول گردیده و بیان می دارد : " شرکت می تواند از عواید حاصله از اضافه ارزش، سهام فروخته شده را به اندوخته منتقل سازد یا نقداَ بین صاحبان سابق تقسیم کند یا در ازاء آن سهام جدید به صاحبان سهام سابق بدهد. "

 پس به دلیل اینکه سهامداران پولی برای سهام جدید خود پرداخت نمی کنند ، به سهامی که به این روش به سهامدار تعلق می گیرد، سهام جایزه هم گفته می شود. در روش سود انباشته درصد مالکیت سهامداران در شرکت تغییری پیدا نمی کند. یعنی به همان نسبت که سرمایه شرکت زیاد می شود ،تعداد سهام سهامداران نیز افزایش پیدا می کند. اگر سهامداربه هر علتی مبلغ اسمی سهام را پرداخت نکند و همچنین حق تقدم خود را نیز به فروش نرساند، پس از اتمام مهلت پذیره نویسی حق تقدم سهامداران به فروش می رود.یعنی شرکت حق تقدم های استفاده نشده را از طریق بورس به فروش می رساند و مبلغ حاصل از فروش را بعد از کسر کارمزدها و هزینه ها به حساب سهامداری که بدین طریق حق تقدم وی ساقط شده است،واریزمی گرداند.

در صورتی که سلب حق تقدم در پذیره نویسی سهام جدید ، از بعضی سهامداران به نفع بعضی دیگر انجام پذیرد ، صاحبان سهامی که سهام جدید برای تخصیص به آنان در نظر گرفته شده است ، حق شرکت در اخذ رای درباره سلب حق تقدم مورد بحث ندارند و درحد نصاب رسمیت جلسه و اکثریت برای اتخاذ تصمیم نیز آرای آنان به حساب نخواهد آمد و همچنین مهلتی که طی آن صاحبان سهام می توانند حق تقدم خود را در خرید سهام جدید به مناسبت افزایش سرمایه شرکت اعمال کنند، حداقل 60 روز خواهد بود و این مهلت از روزی که برای پذیره نویسی تعیین می گردد شروع می شود. ( مواد 166 ، 167 و 168 ل. ا. ق. ت گواهینامه حق تقدم باید لااقل به امضای دو نفر که به موجب مقررات اساسنامه تعیین می شود ، برسد. شرکت سهامی عام باید قبل از عرضه سهام جدید جهت پذیره نویسی مردم ، ابتدا طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام جدید برای افزایش سرمایه را به مرجع ثبت شرکت ها تسلیم و رسید دریافت نماید ، که اعلامیه مزبور الزاماَ باید به امضای مجاز شرکت رسیده باشد و نیز شامل نکات مقرر در مواد 174 و 177 ل. ا. ق. ت باشد ، سپس مراجع ثبت شرکت ها پس از بررسی طرح اعلامیه مزبور و ضمایم مربوط ، اجازه انتشار آن را صادر می نماید و شرکت ، اعلامیه پذیره نویسی سهام افزایش سرمایه را باید علاوه بر روزنامه کثیرالانتشار که آگهی های شرکت در آن منتشر می گردد، لااقل در دو روزنامه کثیرالانتشار دیگر آگهی نماید و نیز در آگهی مزبور باید تاریخ شروع پذیره نویسی سهام افزایش سرمایه و تاریخ خاتمه آن که مجموعاَ نباید کمتر از 2 ماه باشد قید شود.

3- از محل آورده نقدی و مطالبات حال شده سهامداران :در مواقعی که شرکت سود انباشته مناسبی ندارد و یا می خواهد که منابع مالی جدید به شرکت وارد کند از محل آورده نقدی سهامداران اقدام به افزایش سرمایه می کند. به دلیل اینکه افزایش سرمایه از این روش، نیازمند تأمین منابع جدید از سوی سهامداران فعلی شرکت است، شرکت حق استفاده و حضور در آن را ابتدا به سهامداران شرکت می‌دهد. به این صورت که اوراقی تحت عنوان حق تقدم سهام در اختیار سهامداران فعلی قرار می گیرد. سهامدار در مدت زمان مجاز برای معاملات این اوراق که معمولا ۲ ماه است و به آن مهلت پذیره نویسی گفته می شود، می تواند یکی از دو کار را انجام دهد:

الف -پرداخت مبلغ اسمی سهام: در این روش سهامدار به ازای هر سهم باید مبلغ اسمی سهام را دراین بازه زمانی ۲ماهه به شرکت پرداخت نمایید. این مبلغ در ایران معمولا ۱۰۰۰ ریال (قیمت اسمی سهم) است. با این کار پس از طی شدن مراحل افزایش سرمایه، حق تقدم سهامدار تبدیل به سهم عادی می شود.

ب‌- فروش حق تقدم: اگر سهامدار به هر علتی تمایل نداشته باشد که از حق تقدم های خود استفاده کند، می تواند در این بازه زمانی ۲ ماهه حق تقدم های خود را به سایر سهامداران و یا پذیره نویسان جدید بفروشد.

4- از محل تجدید ارزیابی دارایی ها :

در افزایش سرمایه از محل تجدید ارزیابی دارایی ها، شرکت دارایی های ثابت مشهود خود را نظیر زمین، ساختمان، ماشین آلات و تجهیزات، سرمایه گذاری ها و … را مورد تجدید ارزیابی قرار می دهند. با این کارارزش دارایی های شرکت در ترازنامه به روز می شود. در نتیجه از آنجایی که معادله حسابداری در ترازنامه باید برقرار باقی بماند و بدهی های شرکت نیز تغییری نکرده، سرمایه شرکت باید افزایش پیدا بکند تا این معادله برقرار بماند.در این روش نیز پولی به شرکت وارد نمی شود و فقط یک عملیات حسابداری در صورتهای مالی شرکت رخ می دهد. در این روش نیز به همان مقدار که تعداد سهام شما افزایش پیدا می کند قیمت آن کاهش پیدا می کند، در نتیجه تغییری در دارایی رخ نمی دهد.