در حقوق ایران ،بر اساس مفاد ماده 32 قانون ثبت اختراعات ،طرح های صنعتی و علائم تجاری ،علائم تجاری دربرخی موارد قابل ثبت نمی‌باشد .و یکی از آن موارد ،گمراه کننده بودن علامت است.

گمراه کننده بودن علامت تجاری ،به جهات مختلفی است و از جمله آن موارد بند ج ماده 32 قانون فوق الذکر می باشد که مفاد آن به شرح زیر است:

مراکز تجاری یا عمومی را به ویژه در مورد مبدا جغرافیایی کالاها و خدمات یا خصوصیات آن ها گمراه کند.

هم چنین در بند(ه) همین ماده به گمراه کننده بودن علامت تجاری از جهت دیگری اشاره شده است. به این صورت که علامت تجاری متقاضی ثبت عین یا به طرز گمراه کننده ایی شبیه یا ترجمه علامت یا نام تجاری باشد که برای همان کالا ها و خدمات مشابه به متعلق به موسسه دیگری در ایران معروف است.

بنابراین ابطال علامت گمراه کننده به دلایل زیراست:

1-از حیث مبدا یا منشا جغرافیایی

2-خصوصیات و ماهیت کالاها و خدمات

3-شباهت علائم

از حیث مبدا و منشا جغرافیایی:

در واقع مبدا و منشا جغرافیایی که بیانگر محل و مکان خاصی است ،برای کالا ها و خدماتی که در همان محل یا مکان تولید می شود می تواند به عنوان علامت تجاری ثبت شود اما برای کالاها و خدماتی که در غیر آن محل تولید می شود نمی تواند به عنوان علامت تجاری ثبت شود.

به عنوان مثال ،استفاده از علامت تجاری الماس گیلان،برای برنجی که در گیلان تولید می شود صحیح است اما استفاده از همین علامت برای برنجی که در منطقه دیگر کشور مثلا آذربایجان تولید می شود، به علت اینکه مشتریان را از حیث مبدا و منشا جغرافیایی دچار گمراهی و اشتباه می کند و آن ها گمان می کنند که این برنج تولید گیلان می باشد،قابل ثبت نمی باشد.

خصوصیات و ماهیت کالاها و خدمات:

مورد دیگری که علامت غیر قابل ثبت می باشد،ودر بند ج ماده 32 قانون 1386 به آن اشاره شده است ،گمراه کننده بودن علامت بدین علت است که علامت تجاری ،مراکز تجاری یا عمومی را از حیث ماهیت کالاها و خدمات گمراه سازد.

در واقع گمراه کننده بودن علامت تجاری به دلیل ماهیت و سرشست محصول برای این است که علامت تجاری به کار رفته برای یک کالا و محصول خاص، با خصوصیاتی که آن کالا دارد ،هماهنگ نیست و حقیقیتا با ماهیت آن کالا تعارض دارد.

برای مثال استفاده از ساخت در خانه برای مربایی که صنعتی است ،سبب می شود که مصرف کننده را گمراه کند که این کالا در خانه درست شده است در حالیکه ساخت در کارخانه است و با خصوصیات آن کالا تعارض دارد.

شباهت علائم:  

پیش از پرداختن به مبحث شباهت علائم ابتدا لازم است ،به توضیح مختصری درمورد علامت تجاری معروف پرداخته شود.

منظور از علامت تجاری معروف ،علامتی است که در یک کشور شناخته شده است.

حال به بررسی بند(ه) پرداخته می شود که در بخشی از آن ،به غیر قابل ثبت بودن علامت به دلیل اینکه به طرز گمراه کننده ایی شبیه یا ترجمه علامت تجاری معروف باشد ،اشاره شده است.

در مورد ترجمه به عنوان مثال،کلمهGood day که علامت تجاری معروف برای یک شرکت قهوه سازی می باشد ،اگر شرکت دیگری در ایران آن را به صورت روزخوب ترجمه کند و تقاضای ثبت آن را بنماید ،قابلیت ثبت ندارد زیرا علامت تجاری معروفی است که سابقا ثبت شده است.

علاوه بر قوانین ایران ،در سایر قوانین و مقررات بین المللی نیز به مساله گمراه کننده بودن علامت اشاره شده است.

یکی از آن ها ،مجموعه مقررات وایپو است.مطالب این کتاب در رابطه با مالکیت فکری است و در مقدمه این کتاب آمده است:علامت تجاری نباید مراکز تجاری یا عمومی را در مورد منشا یا مبدا جغرافیایی کالا ها و خدمات و یا خصوصیات آن ها گمراه کند.

علاوه بر این ،در ماده 6 کنوانسیون پاریس نیز به گمراه کننده بودن علامت اشاره نموده است.

به عنوان مثال در این ماده اشاره شده است ،اگر ترجمه علامت تجاری مشهوری، مورد تقاضای ثبت قرار گیرد،این ترجمه نباید به عنوان علامت پذیرفته شود.

هم چنین اگر علامت متقاضی ثبت یا علامت استفاده شده در آن کشور با عین علامت مشهور ثبت شده در آن کشور ،یا استفاده شده معارض بوده و یا شبیه آن باشد ویا ترجمه آن باشد، به نحوی که علامت مورد تقاضا موجب گمراه شدن مشتریان علامت مورد استفاده یا ثبت شده در آن کشور باشد ،علامت قابل ثبت نیست.