وفاداری مشتری به علامت تجاری مهمترین عامل ایجاد ارزش اقتصادی برای علامت تجاری می باشد و در صورت شبیه سازی علامت یا استفاده غیر مجاز از آن، سود ناشی از صرف هزینه و زمان بسیار توسط صاحب علامت عاید ناقض حق خواهد شد. لذا تعریف ابزارهای اجرایی مناسب برای حمایت از دارنده حق مالکیت فکری ضروری است.  

در تعریف نقض گفته اند که نقض علامت تجاری عبارت است از:« هر نوع استعمال بدون اجازه از علامت یکسان یا مشابه علامت مورد نقض که بر اساس ثبت یا شهرت یا سابقه استعمال مورد حمایت است به نحوی که باعث گمراه شدن مصرف کننده متعارف در خصوص منشا کالا یا خدمات شود یا باعث لطمه به شهرت یا وجه تمایز آن گردد.» در مواد 40 و 60 قانون ثبت اختراعات، علایم تجاری و طرح های صنعتی مصوب 1386 نقض علامت تعریف شده است که البته تعریفی به جامعی و مانعی تعریف فوق نیست.

نکته ای که باید مورد توجه قرار گیرد این است که خواهان دعوای نقض کیست؟ باید در پاسخ گفت:

1) صاحب علامت تجاری ثبت شده یا قائم مقام قانونی وی

2) اگر علامت مشاعی باشد هر یک از مالکین مشاع می توانند این دعوا را طرح نمایند.

3) اگر مالکیت علامت یا اظهارنامه به شخصی واگذار شده باشد منتقل الیه در صورتی که این انتقال در اداره ثبت علائم تجاری به ثبت رسیده باشد می تواند طرح دعوا کند.

4) در قرارداد لیسانس اگر از لیسانس گیرنده سلب حق دعوا نشده باشد و یا دارنده مجوز از لیسانس دهنده درخواست شکایت نماید اما وی خودداری کند.

5) هر ذی نفع که بتواند رابطه سببیت میان عمل نقض و خسارات وارده به خویش را ثابت کند.

دعوای نقض، مطابق ماده 38 قانون پیش گفته از زمانی که اظهارنامه ثبت علامت در اداره ثبت پذیرش و آگهی شود امکان طرح در دادگاه صالح دارد. در واقع امتیاز طرح دعوای نقض نه فقط برای مالک علامت ثبت شده بلکه برای متقاضی ثبت علامت از زمان آگهی پذیرش اظهارنامه ثبت علامت وجود دارد. البته در این فرض، این نکته قابل توجه است که خوانده دعوای نقض می تواند با طرح دعوای متقابل ادعا کند که در زمان انجام عمل علامت مورد درخواست ثبت قانونا قابل ثبت نبوده است.

اعمال نقض حق در انواع زیر احصا می شوند:

1) بر اساس یکسان بودن علامت استفاده شده با علامت ثبت شده خواهان برای کالا یا خدمات یکسان( گمراهی مصرف کننده مفروض است).

2) بر اساس یکسان بودن علامت استفاده شده با علامت ثبت شده خواهان برای کالاهای مشابه( در این فرض باید تشابه کالاها و گمراهی مصرف کننده ثابت شود).

3) بر اساس مشابه بودن علامت و کالا یا خدمات یکسان یا مشابه( در این فرض باید گمراهی مصرف کننده و شباهت دو علامت از نظر ظاهر، تلفظ، کتابت، یا هر نوع شباهت دیگر در کل علامت ها و نه اجزاء آنها بررسی شود).

4) بر اساس علامت یکسان یا مشابه و کالا یا خدمات غیر مشابه( در این فرض حمایت بیشتری از دارنده حق به عمل می آید در صورتی که علامت مشهور باشد).

با توجه به قوانین ملی کشورها ابزارها و ساز و کارهای اجرایی برای جبران خسارات ناشی از نقض به چهار دسته ذیل تقسیم می شوند:

1) اجرای اداری: در قالب آن صاحب حق، توقیف کالاهای نقضی(مانند کالاهای دارای علامت نقض شده) در گمرک قرار دارد درخواست می کند.

2) اجرای کیفری: که دولت علیه ناقض حق طرح دعوای کیفری می کند.

3) اجرای مدنی: صاحب حق یا طرف قرارداد مجوز بهره برداری در دادگاه صالح، درخواست اعاده وضع به حال سابق و جبران خسارت طرح می نماید.

4) اجرای فنی: صاحب حقوق مالکیت معنوی، از تدابیر فنی در مقابل نقض استفاده می کند مانند قفل آثار حاوی حق.