با چند سوال به طرح بحث می پردازیم:
آیا تا به حال اندیشیده اید که سوارکاری چه نتیجه و یا احساسی را به اسب منتقل می کند؟و یا زین کردن و افزار بستن چه فشاری به حیوان وارد می آورد؟
و یا رایج ترین ابزار سوارکاری, شلاق چه زجری به حیوان وارد می کند؟استفاده از مهمیز، دهنه، چشم بند و یا کشاندن درشکه ها و یا مسابقات پرش و سرعت و موارد دیگر که شاید تفریحات مطلوب عده ی زیادی از افراد را تشکیل می دهد چه بلایایی را بر جسم و جان حیوان آوار می کند؟
اکنون با توجه به این موارد که موجبات آسیب و شکنجه ی این جانداران را فراهم می آورد می خواهیم به حقوق حیوانات بپردازیم.دنیای علم امروزه ادراک و احساس حیوانات را به رسمیت می شناسد و دیگر انسان نمی تواند تنها موجود لایق احترام و رفاه در عالم هستی باشد.
از منظر اسلام نیز تمام ذرات هستی مخلوق خداوند و لایق احترام هستند.در سطور آتی قصد داریم به طرح مسئله ای بپردازیم و نظراتی را پیرامون این موضوع اشتراک بگذاریم.
آیا می توان حیوانات را دارای حق دانست؟طبق قانون مدنی ایران انسان با تولد دارای اهلیت تمتع می شود، آیا می توان این امتیاز را برای حیوانات نیز قائل شویم؟
آیا انسان و حیوان باید دارای حقوق برابر باشند؟آیا انسان حق دارد برای رفاه بیشتر از حیوانات استفاده کند؟
نگارنده فارغ از مباحث فلسفی و وجودی با توجه به آموزه های اخلاق احترام به حیات حیوانات را از ضرورات طبیعی دانسته و بر لزوم حمایت انسان از حیوانات و عدم بهره کشی و استفاده ی ابزاری چه در جهت تفریح و یا مسابقات ورزشی و غیره تاکید دارد.برای عملیاتی شدن آنچه در بالا گفته شدمی تواند امکان پذیرش شکایات خصوصی در صورت تحقق اعمال زور یا خشونت در مورد حیوانات باشد. در این صورت، با کشاورزی که در مزرعه شخصی اش به اقدامات مغایر با قانون دست می زند، یا رهگذری که به قصد تفریح با حیوانی بد رفتاری می کند، برخورد قانونی خواهد شد. گرچه این پیشنهاد، قدری با قواعد حقوقی موجود در خصوص اقامه دعوا سازگار به نظر نمی رسد اما باید حقوقدانان و قانونگذاران در این حوزه فعالیت بیشتری داشته باشند.
متاسفانه تاکنون در قوانین ایران به حقوق حیوانات به جهت احترام به موجودیت حیوان نپرداخته شده و اگر موادی نیز به تصویب رسیده به دیده ی احترام به اموال عمومی و میراث ملی بوده است.
امید است که در آینده شاهد تصویب قوانین موثری در این حوزه باشیم.
آبتین جوادی پور/کارشناس حقوقی
10 دی 1398