1- در دعوای طاری، دادگاهی که به دعوای اصلی رسیدگی می کند، وظیفه رسیدگی به دعوای طاری را نیز بر عهده دارد، حتی اگر از نظر صلاحیت ذاتی، رسیدگی به دعوای طاری در صلاحیت آن دادگاه نباشد. دلیل این امر این است که دادگاه رسیدگی کننده به دعوای اصلی باید از وجود دعوای طاری مطلع باشد تا در صورت لزوم، رسیدگی به دعوای اصلی را تا روشن شدن نتیجه دعوای طاری به تعویق بیندازد.
2- دعاوی راجع به ترکه متوفی در آخرین محل اقامت متوفی رسیدگی میشود. اگر آخرین اقامتگاه معلوم نباشد، در آخرین محل سکونت متوفی در ایران قابل طرح خواهد بود.
3- دعوای توقف و ورشکستگی در آخرین اقامتگاه تاجر ورشکسته اقامه میشود.
4- دعاوی علیه شخص حقوقی در اقامتگاه قانونی شخص حقوقی که مرکز اصلی آن است مطرح میشود. مرکز مهم امور شخص حقوقی میتواند با تجمیع مواد 1002 قانون مدنی، 590 قانون تجارت و 22 قانون آیین دادرسی مدنی آدرسی که تعارضی با هم ندارند، آدرسی باشد که به اداره ثبت شرکتها اعلام شده است. البته اگر شعبه یا نمایندگی داشته باشد در محل شعبه یا نمایندگی اقامه میگردد.
5- رسیدگی به دعوای اعسار مستند به ماده 24 قانون آیین دادرسی مدنی به طور کلی با دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی نخستین به دعوای اصلی را دارد یا ابتدا به آن رسیدگی نموده است. پس یکی از استثنائات بر اصل صلاحیت محلی، دعوای اعسار است که به جای دادگاه محل اقامتِ خوانده یِ دعوایِ اعسار، دادگاه رسیدگی کننده به دعوای اصلی صالح میباشد.
6- دعوای راجع به دعاوی ثبت احوال، مستند به ماده 25 آیین دادرسی مدنی و ماده 4 قانون ثبت احوال در محل اقامت خواهان رسیدگی میشود. یعنی محل صدور سند ملاک عمل نیست.
7- به ایرادات و ابهامات در اجرای احکام مستند به ماده 27 قانون اجرای احکام مدنی در دادگاهی که حکم را صادر کرده رسیدگی میشود.
8- طبق ماده 12 قانون حمایت خانواده، در دعاوی خانوادگی مربوط به زوجین، زوجه میتواند در دادگاه محل سکونت خود یا در دادگاه محل اقامت خوانده (زوج) اقامه دعوا کند. امکان طرح دعوای زوجه در محل سکونت خود به منظور حمایت از زوجه و تسهیل دسترسی او به دادگاه است، و این بر اصل صلاحیت محلی دادگاه ها استثناء است.
معصومه افراسیابی
معصومه افراسیابی
15 آذر 1404