جزای نقدی یک مجازات تعزیری بوده و برای جرایم تعزیری از درجه 1 تا درجه 8 تعیین میشود (ماده 19 قانون مجازات اسلامی).
جزای نقدی به سه صورت است:
الف- جزای نقدی ثابت:
1- جزای نقدی که مبلغ آن، معین است.
2- جزای نقدی مبلغ معینی که دارای حداقل و حداکثر است.
ب- جزای نقدی نسبی یا متغیر:
جزای نقدی که براساس میزان مال موضوع جرم، مبلغ آن مشخص میشود. مثل کلاهبرداری (جزای نقدی معادل مال برده شده)، قاچاق مشروبات الکلی (جزای نقدی ده برابر ارزش عرفی مواد موضوع قاچاق)، پولشویی (جزای نقدی دو برابر عواید حاصل از جرم)...
البته جرمی که در قانون، مجازات آن جزای نقدی نسبی باشد، تعزیر درجه 7 است.
ج- جزای نقدی روزانه:
جزای نقدی روزانه موضوع ماده 85 قانون مجازات اسلامی است، که به عنوان یکی از مجازات‌های جایگزین حبس در نظر گرفته میشود، مجازات مستقلی نیست و تابع شرایط می‌باشد و عبارت است از یک هشتم یا یک چهارم درآمد روزانه شخص که در پایان هر ماه ظرف 10 روز باید پرداخت شود.
نحوه پرداخت جزای نقدی مستند به ماده 529 قانون آیین دادرسی کیفری و تبصره 3 این ماده:
هرگاه محکوم‌علیه ظرف ده روز از تاریخ ابلاغ احضاریه قاضی اجرای احکام کیفری برای پرداخت جزای نقدی حاضر شود، قاضی اجرای احکام می‌تواند او را از پرداخت 20 درصد جزای نقدی معاف کند.
نکته مهم این است که دکتر خالقی این تخفیف را الزامی می‌داند نه اختیاری و نهاد تخفیف‌دهنده، قاضی اجرای احکام است نه دادگاه صادرکننده رأی.
معصومه افراسیابی
معصومه افراسیابی
13 آبان 1404