طبق ماده 595 قانون مجازات اسلامی (تعزیرات و مجازات‌های بازدارنده)، هرگونه توافقی که در آن، فردی زائد بر مبلغ پرداختی، چیزی دریافت کند یا جنسی بیشتر از آنچه که توافق شده دریافت نماید، ربا محسوب شده و جرم است. این قانون به وضوح اعلام می‌کند که در چنین شرایطی، عمل متهم جرم است و مستوجب مجازات خواهد بود، اما اگر مبلغ اضافی پرداخت نشود یا توافقی در این خصوص در کار نباشد، این عمل جرم نخواهد بود.
مثال:
1ـ اگر شخصی 10 کیلو برنج به شما بدهد و شما 20 کیلو برنج به او پس بدهید (یعنی معامله‌ای از همان جنس و به میزان بیشتر)، این اقدام طبق ماده 595 قانون مجازات اسلامی، ربا و جرم است زیرا در این توافق، جنسی مشابه (برنج) با شرط اضافه (20 کیلو به جای 10 کیلو) رد و بدل می‌شود.
2ـ همچنین، اگر شما 100 تومان قرض بگیرید و فردی از شما بخواهد که 200 تومان بازپرداخت کنید (یعنی مبلغی بیشتر از آنچه که گرفته‌اید)، این عمل هم به عنوان ربا محسوب می‌شود زیرا در ازای مبلغ قرضی، مبلغ اضافی دریافت می‌شود و این خلاف قانون است.
در هر دو مثال، دریافت چیزی بیشتر از آنچه که پرداخت شده، جرم است و مصداق ربا می‌باشد.
رضا رمضانی
رضا رمضانی
14 تیر 1404