تعریف خلع ید
خلع ید به معنای اقدام قانونی برای رفع تصرف غیر مجاز از اموال غیر منقول (مثل: زمین یا خانه) است.
این موضوع در حقوق ایران، بعنوان یکی از دعاوی حقوقی شناخته می‌شود و برای برگرداندن مالکیت و تصرف قانونی به مالک اصلی مطرح می‌گردد.
خلع ید به معنای خارج کردن متصرف از ملک است. در این دعوا، مالک اصلی با استناد به سند مالکیت، علیه فرد یا افرادی که به طور غیر قانونی ملک را تصرف کرده‌اند، اقامه دعوا می‌کند.
شرایط اقامه دعوای خلع ید:
مالکیت قانونی: خواهان (مدعی) باید مالک رسمی ملک باشد و مالکیت خود را با سند رسمی اثبات کند.
تصرف غیر قانونی: خوانده (طرف مقابل) باید بدون اجازه مالک، ملک را تصرف کرده باشد.
غیر منقول بودن مال: این دعوا فقط در مورد اموال غیرمنقول مانند: زمین، خانه،باغ و... مطرح می‌گردد.
مراحل اقامه دعوای خلع ید:
طرح دادخواست: مالک باید دادخواست به دادگاه حقوقی محل وقوع ملک ارائه کند.
رسیدگی دادگاه: دادگاه بعد از بررسی مدارک و شواهد در مورد تصرف غیر قانونی تصمیم میگیرد.
صدور حکم: در صورت اثبات دعوا، حکم خلع ید به نفع خواهان صادر و به اجرای احکام ارسال می‌گردد.
اجرای حکم: متصرف ملزم به تخلیه ملک خواهد بود.
تفاوت خلع ید با تخلیه ید:
خلع ید: برای تصرف غیر قانونی و بدون قرارداد مطرح است.
تخلیه ید: در مواردی که تصرف به موجب قرارداد (اجاره) بوده و قرارداد پایان یافته باشد و مستأجر همچنان و بدون اذن مالک در ملک سکونت داشته باشد، مطرح می‌گردد.
خلع ید بعنوان یکی از مهمترین ابزارهای قانونی برای مقابله با تصرف غیر قانونی، نقش کلیدی در حمایت از حقوق مالکانه دارد.
این دعوا زمانی مطرح می‌گردد که تصرف صورت گرفته و به طور کلی، غیر قانونی و غصبی باشد. با این وجود، موفقیت در این دعوا مستلزم اثبات مالکیت و وجود مدارک کافی است.
از این رو، آگاهی از مبانی قانونی و فرآیندهای مربوط به خلع ید می‌تواند به مالکان کمک کند تا از حقوق خود به بهترین شکل دفاع کنند.
رامک رشیدیان
رامک رشیدیان
10 خرداد 1404