مقدمه

مالک مشاعی سرقفلی، که قصد فروش سهم خود از سرقفلی را دارد، اما با مخالفت دو شریک دیگر مواجه می‌گردد چه اقدام حقوقی انجام دهد؟

۱ـ تعریف سرقفلی 

سرقفلی مفهومی پیچیده است که ارزش اقتصادی یک مکان تجاری را منعکس می‌کند و یک دارایی نامشهود محسوب می‌شود که می‌تواند موضوع معامله و انتقال قرار گیرد. سرقفلی و حق کسب‌ و‌ پیشه در عالم حقوق از هم متفاوت می‌باشند. اما در اصطلاح عامیانه و در عرف مردم به حق کسب و پیشه نیز سرقفلی گفته می‌شود. در این مقاله هر جا گفته شد سرقفلی، مقصود همان حق کسب و پیشه است.

۲ـ تعریف مالکیت مشاعی

مالکیت مشاعی وضعیتی است که در آن چند نفر به طور همزمان مالک یک دارایی هستند، بدون اینکه سهم دقیق هر یک از شرکا به صورت فیزیکی مشخص شده باشد. هر شریک می‌تواند در حدود سهم خود از مال مشاع استفاده کند، اما انتقال کل مال نیازمند توافق سایر شرکا است. این موضوع در مورد سرقفلی اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.

۳ـ انتقال سرقفلی در مالکیت مشاعی

قوانین ایران، به‌ویژه ماده ۱۰ قانون روابط موجر و مستأجر سال ۱۳۵۶ چارچوب حقوقی انتقال سرقفلی را مشخص می‌کنند. هرگاه یکی از شرکای مشاعی قصد انتقال سرقفلی داشته باشد، باید رضایت سایر شرکا را جلب کند. در صورت عدم توافق، راهکارهای حقوقی مانند طرح دعوای الزام به تجویز انتقال منافع وجود دارد.

۴ـ نحوه انتقال سرقفلی در مالکیت مشاعی

نخست باید ارزش سرقفلی توسط کارشناس رسمی دادگستری تعیین شود. سپس رضایت کتبی سایر شرکا اخذ گردد. در صورت عدم توافق، باید دو دادخواست همزمان شامل الزام به تجویز انتقال منافع و الزام به فروش تقدیم دادگاه شود. 

صرف دادخواست تجویز انتقال منافع مشکل را حل نمی‌کند، بلکه باید دادخواست الزام به تجویز انتقال منافع بعلاوه الزام شریک مشاعی به فروش نیز مورد مطالبه قرار بگیرد.

خواسته صحیح در هنگام طرح دعوا بسیار مهم است؛ زیرا خواسته اشتباه و ناقص ممکن است موجب تضييع حق شما گردد.

نتیجه‌گیری

شایع‌ترین چالش‌ها در انتقال سرقفلی مشاعی شامل اختلاف در ارزش‌گذاری، عدم رضایت برخی شرکا و محدودیت‌های قراردادی است. برای مثال، ممکن است شرکا در مورد قیمت پیشنهادی اختلاف نظر داشته باشند یا برخی از آن‌ها با انتقال مخالفت کنند. در صورت بروز اختلاف، سه راهکار اصلی وجود دارد: مذاکره مستقیم، میانجی‌گری توسط شخص ثالث و طرح دعوا در دادگاه. توصیه می‌شود ابتدا از مذاکره و سازش استفاده شود. در صورت عدم حصول نتیجه، می‌توان از ظرفیت داوری یا مراجع حل اختلاف استفاده کرد. 

برای انتقال صحیح سرقفلی در مالکیت مشاعی، مستندسازی دقیق ضروری است. این شامل تهیه صورت‌جلسه توافق شرکا، ارزیابی کارشناسی، تنظیم سند رسمی انتقال در دفترخانه و ثبت قرارداد می‌شود. رعایت این موارد از بروز اختلافات آتی جلوگیری می‌کند.

انتقال سرقفلی در مالکیت مشاعی فرآیندی پیچیده است که نیازمند دانش حقوقی دقیق، مستندسازی صحیح و رعایت قوانین مربوطه است. توصیه می‌شود افراد درگیر در چنین معاملاتی حتماً از مشاوره حقوقی تخصصی بهره‌مند شوند تا از تضییع حقوق خود جلوگیری کنند.

فریده امینی آهی دشتی