بر اساس ماده ۵۱۶ قانون مدنی، تفاوت مهمی بین تعهدات متصدی حمل‌و‌نقل در قانون مدنی و قانون تجارت وجود دارد. این تفاوت‌ها به‌ویژه در نوع تعهدات متصدی، یعنی تعهد به نتیجه و تعهد به وسیله، به‌خوبی مشهود است.
در قانون تجارت، متصدی حمل‌و‌نقلی که به‌عنوان تاجر شناخته می‌شود، موظف است کالا را سالم به مقصد برساند. این نوع تعهد، تعهد به نتیجه است؛ به این معنا که اگر کالا در طول حمل‌و‌نقل دچار آسیب شود، متصدی حمل‌و‌نقل ملزم به جبران خسارت است، مگر اینکه وقوع فورس‌ماژور (قوه قهریه) را اثبات کند.
از سوی دیگر، در قانون مدنی، تعهد متصدی حمل‌و‌نقل به رساندن سالم کالا به مقصد، تعهد به وسیله است. به این معنا که متصدی باید تمام تلاش خود را برای سالم رساندن کالا به کار گیرد، اما اگر کالا آسیب ببیند و عدم تعدی و تفریط (کوتاهی و بی‌احتیاطی) از سوی متصدی اثبات شود، او مسوول پرداخت خسارت نخواهد بود.
این تفاوت‌ها نشان‌دهنده اهمیت دقت و آگاهی در انتخاب نوع قرارداد حمل‌و‌نقل و شناخت تعهدات قانونی مرتبط است، زیرا نوع تعهد متصدی حمل‌و‌نقل می‌تواند تأثیر مستقیمی بر حقوق و مسوولیت‌های طرفین قرارداد داشته باشد.
زهرا اکبری پویانی
زهرا اکبری پویانی
15 اسفند 1403