پرسش
چنانچه بازپرس در جریان رسیدگی به یک جرم، جرم غیر مرتبط دیگری را کشف نماید و بدون ارجاع از سوی دادستان به جرم جدید نیز رسیدگی نماید و النهایه قرار جلب به دادرسی صادر نماید و دادیار اظهارنظر بدون دقت در خصوص جرم غیر مرتبط اقدام به صدور کیفرخواست نماید و پرونده به دادگاه کیفری دو ارسال گردد، تکلیف دادگاه کیفری دو در این خصوص چیست؟ آیا تحقیقات بازپرس در خصوص جرم غیر مرتبط صحیح می‌باشد؟
نظر هیئت عالی
در فرض پرسش با وصف موافقت دادیار اظهار نظر (جانشین دادستان) با قرار جلب به دادرسی و صدور کیفر خواست موجبی قانونی جهت عودت پرونده به دادسرا از سوی دادگاه وجود ندارد و دادگاه باید وفق مقررات به کیفر خواست صادره رسیدگی نماید.
نظر اکثریت
با عنایت به اینکه طبق ماده دو قانون آیین دادرسی کیفری مصوب 1392 «دادرسی کیفری باید مستند به قانون باشد...» لذا از شروع رسیدگی تا پایان دادرسی می‌بایست طبق قانون انجام شود که در سوال مطروحه با توجه به صراحت ماده 89 قانون یاد شده که مقرر داشته «شروع تحقیقات مقدماتی از سوی بازپرسی منوط به ارجاع دادستان است چنانچه بازپرس، ناظر وقوع جرم باشد تحقیقات را شروع می‌کند، مراتب را فوری به اطلاع دادستان می‌رساند و در صورت ارجاع دادستان، تحقیقات را ادامه می‌دهد.» و همچنین در ماده 99 قانون یاد شده نیز مقرر گردیده که «هر گاه بازپرس ضمن تحقیق، جرم دیگری را کشف کند، که با جرم اول مرتبط نباشد و بدون شکایت شاکی نیز قابل تعقیب باشد، اقدام لازم را طبق قانون برای حفظ آثار و علائم وقوع جرم و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم به عمل می‌آورد و هم زمان مراتب را به دادستان اطلاع می‌دهد و در صورت ارجاع دادستان، تحقیقات را ادامه می‌دهد...» که با وصف نص صریح مواد یاد شده اقدامات بازپرس در صورت کشف جرم جدید غیر مرتبط تنها در حد حفظ آثار و علائم وقوع جرم و جلوگیری از فرار یا مخفی شدن متهم صحیح می‌باشد و پس از آن دیگر اقدام به ادامه رسیدگی و صدور قرارجلب به دادرسی توسط وی قانونی نبوده و به جهت عدم ارجاع توسط دادستان اقدامات بازپرس غیر قانونی و متعاقب آن کیفرخواست نیز خلاف قانون می‌باشد، لذا دادگاه نمی‌تواند به موضوع کیفرخواست غیر مرتبط رسیدگی نماید.
نظر اقلیت
اگرچه از موجبات رسیدگی در دادسرا ارجاع پرونده توسط دادستان می‌باشد لکن باید بررسی نماییم عدم رعایت آیین دادرسی تا چه حد در دادرسی موثر می‌باشد و اینکه رسیدگی به جرم غیر مرتبط در پرونده بدون ارجاع جز اصول دادرسی می‌باشد و یا تشریفات آن، اگر به این نتیجه برسیم که جز اصول دادرسی می‌باشد و بایست تحقیقات از اول توسط بازپرس پس از ارجاع دادستان انجام شود، لکن اگر جز تشریفات باشد و به حقوق طرفیت دعوی خللی وارد ننماید دادگاه می‌بایست به موضوع رسیدگی نماید، که در سوال مطروحه به نظر از مصادیق تشریفات می‌باشد و به حقوق طرفین خللی وارد نمی‌نماید، لذا به نظر دادگاه می‌بایست به کیفرخواست موضوع جرم غیر مرتبط که بدون ارجاع توسط بازپرس صادر شده است رسیدگی نماید.
روابط عمومی
25 بهمن 1403