قانون مدنی ایران، به طور کلی، توارث خیار را پذیرفته است. به این معنا که پس از فوت شخصی که حق فسخ معامله (خیار) را دارد، این حق به وراث او منتقل میشود. با این حال، استثنائاتی نیز وجود دارد.
۱. خیار مجلس: این خیار، حقی است که به طرفین معامله داده میشود تا در همان مجلس عقد، معامله را فسخ کنند. به دلیل ماهیت آن، با پایان یافتن مجلس عقد، این حق از بین می‌رود و به همین دلیل، معمولاً قابل توارث نیست.
۲. خیار شرط: این خیار، بر اساس توافق طرفین در قرارداد ایجاد میشود. اگر این خیار به طور مستقیم برای شخص خاصی شرط شده باشد، فقط همان شخص می‌تواند از آن استفاده کند و به وراث او منتقل نمی‌شود.
۳. زوجه و خیارات: در معامله زمین زوجه از خیارات مربوط به آن معامله ارث میبرد. درست است که زوجه از عین زمین ارث نمی برد، اما خيار حق فسخ عقد محسوب میشود و ربطی به عین زمین ندارد. از طرفی منع زوجه از توارث زمین امری استثنایی بوده و به خیارات مربوط به زمین سرایت نمی کند. پس حتی اگر زوجه از ارث بردن از اموال همسر خود منع شود، این منع شامل خیارات نمی‌شود. بنابراین، زوجه می‌تواند از خیارات مربوط به اموال همسر خود ارث ببرد.
۴. تصمیم جمعی وراث: وقتی چند وارث حق فسخ معامله را به ارث می‌برند، اعمال این حق نیازمند تصمیم جمعی همه وراث است. زیرا اعمال این حق توسط یک یا چند وارث، می‌تواند به ایجاد شراکت بین آن وارث و طرف مقابل قرارداد منجر شود و این امر، ممکن است به نفع همه وراث نباشد.
زهرا اکبری پویانی
زهرا اکبری پویانی
19 بهمن 1403