اکراه مادی بیرونی، فشاری است که بر جسم وارد شده و منشأ آن بیرون از خود شخص می‌باشد. به نظر اقوی، اکراه مادی بیرونی اجبار به معنای واقعی کلمه است، بدون هیچ اراده‌ای. اگر اکراه مادی بیرونی غیر قابل تحمل باشد، در همه جرایم پذیرفته می‌شود، حتی در قتل. یعنی باعث زوال مطلق اراده شده است.
عامل بیرونی می‌تواند انسان دیگری یا عوامل قهری مثل سیل، طوفان و یا زلزله باشد. در صورتی که منشأ اکراه یک انسان دیگر باشد، سبب اقوی از مباشر صورت می‌گیرد.
اکراه مادی درونی، فشاری است که بر جسم وارد شده ولی منشأ آن در درون خود شخص است. مصداق بارز آن، بیماری، خواب و بیهوشی است.
اکراه مادی درونی، اگر غیر قابل تحمل باشد، اصولاً در همه جرایم پذیرفته شده است. البته استثنائاتی هم وجود دارد. اگر قتل در خواب و بیهوشی انجام شود، خطای محض است. اما اگر با علم به نتیجه عمل، خود را در آن موقعیت قرار دهد، قتل عمد صورت گرفته است.
معصومه افراسیابی
معصومه افراسیابی
24 دی 1403