مقدمه

اعتراض ثالث یکی از ابزارهای حقوقی است که به شخص ثالث اجازه می‌دهد در صورتی که حکم صادره در یک دعوا، حقوق او را تضییع کند، وارد دعوا شود و به آن اعتراض نماید. پذیرش یا رد اعتراض ثالث، آثار حقوقی مهمی را به دنبال دارد که بر حقوق و تکالیف طرفین دعوا و شخص ثالث تأثیرگذار است. در این مقاله، به بررسی آثار پذیرش و رد اعتراض ثالث پرداخته می‌شود.

 اعتراض ثالث و ماهیت آن

قبل از بررسی آثار پذیرش و رد اعتراض ثالث، لازم است به طور مختصر به ماهیت اعتراض ثالث پرداخته شود. اعتراض ثالث، در واقع یک دعوای مستقل است که شخص ثالث، علیه یکی از طرفین دعوای اصلی یا هر دو طرف آن طرح می‌کند. هدف از این دعوا، ابطال یا اصلاح حکمی است که حقوق شخص ثالث را تضییع کرده است.

 شرایط پذیرش اعتراض ثالث

برای پذیرش اعتراض ثالث، شرایط خاصی باید احراز شود که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

ـ ذی‌نفع بودن شخص ثالث: 

شخص ثالث باید ثابت کند که حکم صادره به نحوی حقوق او را تضییع کرده است.

ـ تعیین مهلت قانونی برای اعتراض:

در برخی موارد، قانونگذار مهلت مشخصی برای طرح اعتراض ثالث تعیین کرده است.

 آثار پذیرش اعتراض ثالث

در صورتی که دادگاه اعتراض ثالث را بپذیرد، آثار حقوقی زیر به دنبال خواهد داشت:

ـ ابطال یا اصلاح حکم:

در صورتی که ادعای شخص ثالث وارد تشخیص داده شود، دادگاه حکم قبلی را به طور کامل یا جزئی، ابطال یا اصلاح خواهد کرد.

ـ تعیین تکلیف حقوقی طرفین:

دادگاه با توجه به دلایل و مدارک ارائه شده توسط طرفین و شخص ثالث، تکلیف حقوقی طرفین دعوا و شخص ثالث را تعیین خواهد کرد.

ـ تعیین خسارت:

در صورتی که شخص ثالث به دلیل حکم قبلی متحمل خسارتی شده باشد، با اثبات رابطه سببیت می‌تواند از دادگاه مطالبه خسارت قانونی را داشته باشد. 

 آثار رد اعتراض ثالث

در صورتی که دادگاه اعتراض ثالث را رد کند، آثار حقوقی زیر به دنبال خواهد داشت:

ـ تثبیت حکم قبلی:

حکم قبلی به قوت خود باقی خواهد ماند و حقوق و تکالیف طرفین دعوا بر اساس آن تعیین خواهد شد.

ـ رد ادعای شخص ثالث:

ادعای شخص ثالث مبنی بر تضییع حقوق وی مردود شناخته خواهد شد.

ـ مسوولیت پرداخت هزینه دادرسی:

معمولاً شخص ثالث که مکلف به پرداخت هزینه دادرسی ناشی از طرح دعوای اعتراض ثالث می باشد هزینه دادرسی به وی مسترد نخواهد شد .

 انواع اعتراض ثالث

اعتراض ثالث به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:

ـ اعتراض ثالث اصلی:

این نوع اعتراض زمانی مطرح می‌شود که شخص ثالث به صورت مستقیم، علیه حکم صادره اعتراض می‌کند.

ـ اعتراض ثالث طاری:

این نوع اعتراض، زمانی مطرح می‌شود که یکی از طرفین دعوای اصلی، برای اثبات ادعای خود به حکمی استناد می‌کند که شخص ثالث، علیه آن حکم، اعتراض دارد.

اعتراض ثالث در مقابل سایر طرق اعتراض

اعتراض ثالث را نباید با سایر طرق اعتراض مانند تجدیدنظر، اعاده دادرسی یا اعتراض به قرار اشتباه گرفت. هر یک از این طرق دارای شرایط و آثار حقوقی خاص خود هستند.

 اهمیت اعتراض ثالث

اعتراض ثالث نقش مهمی در حمایت از حقوق اشخاص ثالث ایفا می‌کند. با استفاده از این ابزار حقوقی، اشخاص ثالث می‌توانند از تضییع حقوق خود جلوگیری کنند و به عدالت دست یابند.

 نتیجه‌گیری

پذیرش یا رد اعتراض ثالث، آثار حقوقی مهمی را به دنبال دارد که بر حقوق و تکالیف طرفین دعوا و شخص ثالث تأثیرگذار است. بنابراین، شناخت شرایط پذیرش اعتراض ثالث و آثار آن برای همه کسانی که درگیر دعاوی حقوقی هستند، ضروری است.

زهرا راسخ