مقدمه:

اصل عموم یکی از اصول مهم حقوق قراردادها است که به تفسیر و اجرای تعهدات ناشی از قراردادها کمک می‌کند. این اصل در سیستم‌های حقوقی مختلف، از جمله حقوق ایران، به عنوان مبنایی برای فهم بهتر تعهدات قراردادی و جلوگیری از تفاسیر محدود و جزئی به کار می‌رود.

مفهوم و تعریف اصل عموم:

اصل عموم به این معنا است که قراردادها باید به گونه‌ای تفسیر و اجرا شوند که شامل تمامی تعهدات مرتبط، چه به صورت صریح و چه به صورت ضمنی، باشد. این اصل به نوعی بیانگر این واقعیت است که قراردادها نه تنها شامل تعهدات مشخص و مستقیم هستند، بلکه تمامی تعهداتی که به نحوی با موضوع قرارداد مرتبط هستند نیز باید مورد توجه قرار گیرند. به عبارت دیگر، اصل عموم از تفسیر قراردادها به گونه‌ای که تنها به تعهدات محدود و مشخص اشاره کند، جلوگیری می‌کند و تعهدات را به صورت جامع‌تری در نظر می‌گیرد.

تاثیر اصل عموم در قراردادها:

اصل عموم در قراردادها چندین تاثیر مهم دارد. نخست، این اصل از تفسیر محدود و سطحی قراردادها جلوگیری می‌کند و باعث می‌شود که تمامی تعهدات، حتی آنهایی که به صورت ضمنی و فرعی ناشی از قرارداد هستند، مورد توجه قرار گیرند. این امر به طرفین قرارداد کمک می‌کند تا درک بهتری از حقوق و تعهدات خود داشته باشند و از بروز اختلافات احتمالی جلوگیری کنند.

دوم، اصل عموم به عنوان یک ابزار تفسیر در حل اختلافات قراردادی نیز نقش مهمی ایفا می‌کند. در مواردی که تفاسیر مختلفی از تعهدات قراردادی وجود دارد، این اصل می‌تواند به عنوان یک معیار برای تفسیر جامع‌تر و عادلانه‌تر قرارداد به کار رود.

سوم، این اصل باعث تقویت اصل حسن نیت در قراردادها می‌شود. بر اساس این اصل، طرفین باید نه تنها به تعهدات صریح خود، بلکه به تمامی تعهداتی که به طور منطقی و عرفی از قرارداد ناشی می‌شود، پایبند باشند.

اصل عموم در قراردادها با توجه به حقوق ایران از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. این اصل به عنوان یک قاعده تفسیری، نه تنها به اجرای کامل و جامع تعهدات قراردادی کمک می‌کند، بلکه نقش مهمی در جلوگیری از تفاسیر محدود و سطحی از قراردادها دارد. هرچند این اصل به طور مستقیم در قانون مدنی ایران ذکر نشده است، اما از تفسیر مواد مختلف قانون می‌توان دریافت که این اصل در حقوق ایران پذیرفته شده و در تفسیر و اجرای قراردادها نقش مهمی ایفا می‌کند. در نهایت، اصل عموم به تقویت حسن نیت در قراردادها کمک می‌کند و باعث می‌شود که طرفین به تمامی تعهدات، حتی آن‌هایی که به صورت ضمنی ناشی از قرارداد هستند، پایبند باشند.

سمیه شهبازی دستجرده