صغر سن از موانع تام مسوولیت کیفری در جرایم موجب حد و جنایت
چند مثال از تفاوتهای فاحش مجازات بین دختر و پسر در افراد زیر ۱۸ سال تمام قمری:
۱- اگر دختر ۹ سال تمام قمری، جرم قتل انجام دهد باید قصاص نفس شود. به این ترتیب که تا سن ۱۸ سال تمام در کانون اصلاح و تربیت نگهداری میشود و بعد قصاص میشود یعنی عملاً به دو شیوه (حبس و قصاص)مجازات میشود. در صورتی که اگر پسر ۱۴ سال تمام قمری، قاتل همان قتل باشد، قتل انجام شده، خطای محض است، قصاص ندارد و عاقلهاش باید دیه پرداخت کند.
۲- پسر ۱۴ سال تمام قمری، با چند نفر زنا کند به بند ت یا ث ماده ۸۸ ق.م.ا یعنی اخطار و تذکر و یا اخذ تعهد کتبی و یا نگهداری در کانون اصلاح و تربیت محکوم است، حال آنکه اگر دختر ۱۱ سال تمام قمری، زنای با رضایت تجربه کند به حد (۱۰۰ ضربه شلاق) محکوم است، چون دختر در این سن بالغ است.
۳- اگر پسر ۱۴ سال تمام قمری، زنای با محارم انجام دهد، به مجازات بند ت یا ث ماده ۸۸ ق.م.ا محکوم میشود، ولی اگر مرتکب زنای با محارم، دختر ۱۱ سال تمام قمری باشد، به اعدام محکوم خواهد شد.
چنان که قبلاً هم بیان شده، افراد بالغ کمتر از ۱۸ سال تمام قمری، یعنی پسر ۱۵ تا ۱۸ سال تمام قمری و دختر ۹ تا ۱۸ سال تمام قمری، به مجازات بزرگسالان محکوم میشوند، چون بالغاند و مسوولیت کیفری دارند، مگر در دو مورد استثنای ماده ۹۱ ق.م.ا، که این موارد طبق ماده ۸۹ آ.د.ک عمل خواهد شد و مجازات بزرگسالان را نخواهند داشت. این در مواردی است که؛
۱- افراد این گروه ماهیت جرم یا حرمت آن را درک نکنند.
۲- در رشد و کمال عقل افراد این گروه، شبهه وجود داشته باشد.
البته استثنای ماده ۹۱ قانون مجازات اسلامی اختیاری است. قاضی میتواند با استفاده از این ابهام مثلاً دختر ۱۱ ساله را اعدام نکند.
معصومه افراسیابی