قراردادهای هوشمند، یکی از نوآوری‌های مهم در حوزه فناوری بلاکچین هستند که به دلیل قابلیت خودکارسازی و شفافیت، در حال تغییر شیوه انجام معاملات و تعاملات در صنایع مختلف هستند. این قراردادها، که به زبان برنامه‌نویسی نوشته می‌شوند، به صورت خودکار اجرا شده و نیازی به واسطه‌های انسانی ندارند.

قراردادهای هوشمند از پنج رکن اساسی تشکیل شده‌اند:

۱. امضاکنندگان

* هویت دیجیتال: هر یک از طرفین قرارداد، با استفاده از امضای دیجیتال منحصر به فرد خود، به صورت الکترونیکی قرارداد را امضا می‌کنند. این امضا، هویت طرفین را تایید کرده و امکان هرگونه دستکاری در قرارداد را به حداقل می‌رساند.

* اعتماد‌پذیری: امضای دیجیتال، به عنوان یک مکانیزم امنیتی قوی، به طرفین قرارداد اطمینان می‌دهد که طرف مقابل نیز به تعهدات خود پایبند خواهد بود.

 ۲. موضوع قرارداد

* داده‌های قابل دسترس: قراردادهای هوشمند باید به صورت مستقیم به داده‌های مرتبط با موضوع قرارداد دسترسی داشته باشند. این داده‌ها می‌توانند شامل فایل‌ها، اطلاعات مالی، یا هر نوع داده دیگری باشند که برای اجرای قرارداد ضروری است.

* شفافیت: با دسترسی مستقیم به داده‌ها، همه طرفین به صورت شفاف می‌توانند محتویات قرارداد را مشاهده کرده و از صحت آن اطمینان حاصل کنند.

 ۳. شرایط قرارداد

* زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی: شرایط و ضوابط قرارداد هوشمند، به زبان برنامه‌نویسی سالیدیتی نوشته می‌شود. این زبان، به دلیل قابلیت‌های خاص خود، برای توسعه قراردادهای هوشمند بسیار مناسب است.

* خودکارسازی: شرایط قرارداد به صورت کدهای برنامه‌نویسی تعریف می‌شوند و به محض تحقق شرایط مشخص شده، به صورت خودکار اجرا می‌شوند.

* انعطاف‌پذیری: با استفاده از زبان برنامه‌نویسی، می‌توان قراردادهای هوشمند را با پیچیدگی‌های مختلف طراحی کرد و شرایط متنوعی را در آن‌ها گنجاند.

 ۴. اوراکل

* پل ارتباطی با دنیای خارج: اوراکل‌ها، سیستم‌هایی هستند که اطلاعات دنیای واقعی را به قراردادهای هوشمند وارد می‌کنند. به عنوان مثال، اگر قراردادی بر اساس نرخ ارز طراحی شده باشد، اوراکل مسئولیت دریافت نرخ ارز لحظه ای از یک منبع معتبر و انتقال آن به قرارداد را بر عهده دارد.

* اطمینان از صحت داده‌ها: برای اطمینان از صحت داده‌های ارائه‌شده توسط اوراکل‌ها، معمولا از چندین منبع مختلف استفاده می‌شود.

 ۵. پلتفرم اختصاصی

* محیط اجرای قرارداد: قراردادهای هوشمند، برای اجرا به یک پلتفرم اختصاصی نیاز دارند. پلتفرم‌هایی مانند اتریوم، یکی از محبوب‌ترین پلتفرم‌ها برای اجرای قراردادهای هوشمند هستند.

* توزیع‌شدگی: قراردادهای هوشمند بر روی شبکه‌های توزیع‌شده مانند بلاکچین اجرا می‌شوند که این امر باعث افزایش امنیت و شفافیت آن‌ها می‌شود.

مزایای قراردادهای هوشمند:

* شفافیت: همه مراحل اجرای قرارداد به صورت عمومی و قابل مشاهده است.

* امنیت: با استفاده از فناوری بلاکچین، امنیت قراردادها تضمین می‌شود.

* سرعت: قراردادها به صورت خودکار اجرا شده و نیازی به دخالت انسانی ندارند.

* کاهش هزینه‌ها: حذف واسطه‌ها و خودکارسازی فرایندها، هزینه‌های اجرای قرارداد را کاهش می‌دهد.

* کاهش خطا: با حذف خطای انسانی، احتمال بروز خطا در اجرای قرارداد کاهش می‌یابد.

کاربردهای قراردادهای هوشمند:

* املاک و مستغلات: ثبت مالکیت، اجاره و خرید و فروش املاک

* مالی: پرداخت‌های خودکار، صدور اوراق بهادار و مدیریت دارایی‌ها

* زنجیره تامین: ردیابی محصولات، مدیریت قراردادهای تامین و پرداخت‌ها

* حاکمیت: رأی‌گیری الکترونیکی، مدیریت انتخابات و ایجاد دولت‌های شفاف

* قراردادهای بیمه: پرداخت خودکار خسارت و مدیریت قراردادهای بیمه

نتیجه‌گیری

قراردادهای هوشمند، با ترکیب فناوری بلاکچین و قراردادهای سنتی، انقلابی در دنیای قراردادها ایجاد کرده‌اند. با استفاده از این فناوری، می‌توان به آینده‌ای روشن‌تر و شفاف‌تر در حوزه قراردادها امیدوار بود. تغییر در قراردادهای هوشمند نیاز به اجماع همه طرفین و به روزرسانی قرارداد در بلاکچین دارد. قراردادهای هوشمند به دلیل استفاده از فناوری بلاکچین، بسیار امن هستند. با این حال، مانند هر سیستم دیگری، امکان بروز خطاهای برنامه‌نویسی وجود دارد. با توجه به مزایای فراوان قراردادهای هوشمند، انتظار می‌رود که در آینده شاهد گسترش روزافزون کاربرد این فناوری در صنایع مختلف باشیم.

نویسنده: فریده امینی آهی‌دشتی