یکی از امتیازات مهم قانون صدور چک جدید اعاده اعتبار به برگه‌ی چک است. این موضوع از طریق اعمال فشار به صادرکننده چک برگشتی انجام می‌شود. ابزار اصلی برای اعمال فشار، محرومیت‌هایی است که در ماده ۵ مکرر قانون صدور چک بیان شده است.
از جمله موارد محرومیت، مسدود شدن تمام موجودی حساب‌های صادرکننده چک در کلیه‌ی بانک‌ها به میزان کسری مبلغ چک برگشتی می‌باشد. این موضوع اتوماتیک‌وار از طریق سامانه محچک بانک مرکزی صورت می‌گیرد. در این رابطه ۴ نکته مهم و کاربردی وجود دارد که باید به آن‌ها توجه کرد:
۱. اگر پس از مسدود سازی مبلغ حساب‌ها از طریق سامانه محچک، دستور مرجع قضایی یا ثبتی مبنی بر پرداخت وجه چک به شخص ذی‌نفع صادر شده باشد. بانک بدون استفاده از سامانه محچک مبلغ را به ذی‌نفع می‌بپردازد و سپس از چک رفع سوءاثر می‌شود.
۲. اگر در دستور مرجع قضایی یا ثبتی ذی‌نفع مشخص نشده باشد یا شخصی غیر از دارنده نهایی چک مشخص شده باشد. بانک باید به مرجع قضایی یا ثبتی اعلام کند که وجوه حساب به منظور فراهم نمودن احقاق حق ذی‌نفع چک شماره ....... مسدود شده است.
۳. در صورت مقدم بودن انسداد حساب از طریق سامانه محچک نسبت به دستور اخیر مرجع قضایی یا ثبتی، بانک باید این موضوع را به اطلاع مرجع قضایی یا ثبتی برساند. اگر مراجع مذکور اصرار بر اجرای دستور داشته باشند؛ بانک باید بدون دخالت سامانه محچک دستور را اجرا نماید. این موضوع در خصوص نکته دوم نیز اجرا می‌شود.
۴. برای رفع سوءاثر از چک از طریق "تامین وجه در حساب" بانک‌ها بدون دخالت سامانه محچک، باید نسبت به رفع انسداد مبالغ مسدود شده در سامانه مزبور اقدام کنند. البته بصورت هم‌زمان، کل مبلغ چک را به مدت یک‌سال مسدود می‌نمایند و سپس سیستمی رفع سوءاثر می‌کنند.
امین ابوالحسنی وکیل پایه یک دادگستری
امین ابوالحسنی
16 مرداد 1403