مذاکره قرارداد یک مهارت است که می‌تواند معاملات کسب و کار شما را تحت تأثیر قرار دهد. بدون توجه به اینکه آیا شما یک فریلنسر، یک استارتاپ یا یک شرکت بزرگ هستید، باید بدانید که چگونه قراردادها را طرح‌ریزی و تنظیم کنید تا منافع خود را حفظ کرده و از بروز اختلافات جلوگیری کنید. اما چگونه بهترین بندها را برای قراردادهای خود انتخاب کنید؟ در این مقاله، به برخی از نکات و شیوه‌های کاربردی و اولویت بندی اصول کلیدی هر قرارداد و مذاکره اشاره خواهد شد.

* اهداف و ریسکهای خود را بشناسید

پیش از شروع به طرح‌ریزی یا تنظیم یک قرارداد، باید از آنچه می‌خواهید به دست آورده و آنچه را می‌خواهید از آن اجتناب کنید، دید واضحی داشته باشید. اهداف اصلی و انتظارات شما چیست؟ چه تلفات، مسوولیت‌ها و تضادهای ممکنی وجود دارد؟ چگونه عملکرد، کیفیت و تطابق را اندازه گیری و اجرا خواهید کرد؟ چگونه اختلافات را حل و قرارداد را در صورت لزوم فسخ خواهید کرد؟ با پاسخ به این سوالات، می‌توانید بندهای مرتبط و ضروری‌تر برای قرارداد خود را شناسایی کنید.

انتخاب بهترین بندها برای یک قرارداد به توجه به ماهیت توافقات مربوط می‌شود. باید به بندهای مرتبط با شرایط پرداخت، دامنه کار، مسئولیت هر طرف، مکانیزم حل و فصل اختلافات، فسخ، مالکیت معنوی، محرمانگی و خسارات توجه کنید. به عنوان یک حرفه‌ای در زمینه قراردادها، لیستی کامل از بندها را برای انواع مختلف توافقنامه‌ها برای خود تنظیم کنید. این لیست به شما کمک می‌کند که به طور سیستماتیک بندها را بر اساس ارتباط آنها با توافق خاص در دست تنظیم، شناسایی و جایگذاری کنم.

* بازار و قوانین را مورد مطالعه قرار دهید

مرحله مهم دیگر، مطالعه بازار و قوانین مرتبط با قرارداد شماست. استانداردهای صنعت و شیوه‌های بهتر برای قرارداد شما چیست؟ الزامات و مقررات قانونی که بر قرارداد شما اعمال می‌شوند چه هستند؟ سایر طرفین در شرایط مشابه، مذاکره و ساختار قراردادهای خود را چگونه تنظیم می‌کنند؟ با انجام تحقیقات، می‌توانید قرارداد خود را در بازار و قوانین مرتبط جستجو و مقایسه کرده و از هرگونه نقص، خطا یا شرایط ناعادلانه پرهیز کنید.

* تاکید بر موارد مهم

همه بندهای یک قرارداد به یک اندازه مهم و قابل مذاکره نیستند. برخی از بندها برای شما با اهمیت‌تر هستند، به این معنی که برای ورود به قرارداد ضروری بوده و تمایلی به تساهل یا پذیرش تغییرات ندارید. این بندها معمولاً به اجزای اصلی قرارداد مانند دامنه کار، قیمت، پرداخت، مدت زمان و فسخ مرتبط هستند. شما باید در ابتدا روی این بندها تمرکز کرده و مطمئن شوید که با اهداف و ریسک‌هایتان به خوبی و به وضوح همخوانی دارند.

* توازن در تبادلات

برخی از بندها موارد مهمی نیستند، اما هنوز تأثیر معناداری بر قرارداد شما دارند. این بندها تبادلات هستند، به این معنی که شامل یک درجه انعطاف، تساهل یا تنازل از طرفین می‌شوند. این بندها معمولاً به اجزای ثانویه قرارداد مانند گارانتی‌ها، خسارت پردازی‌ها، محدودیت‌های مسئولیت و حل و فصل اختلاف مرتبط هستند. شما باید به دقت این بندها را با یکدیگر متوازن و در یک راستا تنظیم کرده و مزایا و معایب هر مورد را به طور دقیق ارزیابی کنید.

* بازبینی بندهای کلیشه‌ای

برخی از بندها موارد مهم یا تبادلات متقابل طرفین نیستند، اما هنوز تأثیر قانونی بر قرارداد شما دارند. این بندها بندهای کلیشه‌ای یا مشترکی هستند که معمولاً در قراردادها استفاده می‌شوند. این بندها معمولاً به اجزای عمومی قرارداد مانند تعاریف، اطلاع رسانی‌ها و قوانین حاکم بر قرارداد مرتبط بوده و باید به دقت آنها را تنظیم کرده و اطمینان حاصل کنید که با بقیه قرارداد سازگاری و همخوانی داشته باشند.

* برای گرفتن توصیه‌های حرفه ای آماده باشید

اگر از هر بند یا اصطلاحی در قرارداد خود مطمئن نیستید یا با هر مسئله پیچیده یا مورد اختلافی مواجه می‌شوید، باید آماده شنیدن توصیه‌های حرفه‌ای از تیم حقوقی یا مشاوران مالی و تجاری مجموعه خود باشید. آنها می‌توانند کمک کرده تا پیامدها و نتایج هر بند را به درستی شناسایی کرده و در مورد چگونگی مذاکره و تدوین بهترین مواد قراردادی برای آن شرایط به شما مشورت دهند.

* نقش فناوری و هوش مصنوعی در مذاکرات قراردادی

فناوری و هوش مصنوعی می‌توانند در مذاکرات قراردادی به عنوان ابزارهایی قدرتمند عمل کنند. ابزارهای تحلیل متن قراردادها می‌توانند به تشخیص الگوهای معمول و غیرمعمول در متن قراردادها کمک کرده و همچنین، هوش مصنوعی می‌تواند به تجزیه و تحلیل داده های بازار و پیش‌بینی ریسک‌های قراردادها کمک کند.

مثلاً یک شرکت تجارت الکترونیکی با توجه به حجم بالای قراردادها و تعداد زیاد متون قراردادی، می‌تواند از ابزارهای تحلیل متن مبتنی بر هوش مصنوعی استفاده کرده و این ابزارها می‌توانند الگوها را شناسایی کرده و از طریق تجزیه و تحلیل متون قراردادی به تصمیم گیری دقیقتر در مورد شرایط و جزئیات قراردادها کمک کنند.

* به تعاملات انسانی در مذاکرات قراردادی اهمیت بدهید

عوامل انسانی و مهارت‌های ارتباطی در مذاکرات قراردادی بسیار حائز اهمیت هستند. توانایی ایجاد ارتباط قوی با طرف مقابل میتواند به تسهیل فرآیند مذاکره و ایجاد توافق یاری کرده و همچنین، مهارت‌های مذاکره‌ای مانند تشخیص نیازها و تغییرات میتوانند به تنظیم قراردادهای موفقتر کمک کنند.

* تأثیر محرمانگی و حقوق مالکیت فکری در قراردادها

بخش‌هایی از قراردادها ممکن است به محرمانگی اطلاعات و حقوق مالکیت فکری اختصاص داشته باشند. مثلاً در قراردادهای تکنولوژیکی، تعیین میزان دسترسی به اطلاعات محرمانه و مالکیت فکری می‌تواند موضوع بحث و تفاوت‌های حیاتی را تشکیل دهد. یک شرکت فناوری که قصد دارد با شرکت دیگری در حوزه توسعه نرم افزار همکاری کند، باید بداند این همکاری شامل انتقال اطلاعات محرمانه شده و بنابراین، قرارداد به طور دقیق تعیین می‌کند که چگونه محرمانگی اطلاعات حفظ شده و چگونه حقوق مالکیت فکری مشترک تعیین و مدیریت می‌شود.

* از تأثیر تغییر قوانین و مقررات روی قراردادها غافل نشوید

تغییرات در قوانین و مقررات می‌توانند تأثیر بزرگی بر قراردادها داشته باشند. تغییرات در مقررات مالی یا تجاری می‌تواند نیاز به تجدیدنظر در قراردادها و تطابق آنها با با تغییرات اعمال شده را ایجاد و ضروری کنند.

فرض کنید یک شرکت بین‌المللی قراردادی برای تأمین مواد خام امضا کرده و تغییرات در مقررات قوانین تجاری اعمال می‌شود که قرارداد مذکور را تحت‌ الشعاع قرار می‌دهد. شرکت با تجدیدنظر در قرارداد و تطابق با تغییرات قوانین، تأثیرات احتمالی این تغییرات را مدیریت می‌کند.

* از تجربیات گذشته در مذاکرات قراردادی استفاده کنید

تجربه‌های قبلی و درس‌های گرفته شده از مذاکرات قراردادی قبلی می‌توانند به عنوان یک منبع ارزشمند برای بهبود رویکردها و روش‌ها در آینده عمل کنند. این تجربیات می‌توانند به مذاکره کنندگان کمک کرده تا بهبودهای لازم در فرآیند مذاکره را اعمال نمایند.

با توجه به نکاتی که عنوان شد، می‌توان نتیجه گرفت که انتخاب بهترین بندها و شرایط برای قراردادها نیازمند شناخت عمیق از اهداف، انتظارات و ریسک‌های طرفین، مطالعه دقیق بازار و قوانین مرتبط، تمرکز بر بندهای کلیدی و حیاتی، تضمین تعادل و توازن مناسب در تبادلات و شرایط، بهره گیری از مشاوره‌های حرفه‌ای، توجه به نقش فناوری و تعاملات انسانی و همچنین بهره گیری از تجربیات گذشته است. با بکارگیری این رویکردها میتوان به قراردادهایی منصفانه‌تر، متوازن‌تر و منطبق بر اهداف و منافع طرفین دست یافت.

آیدا فداخواه