نکته1) حقوق عینی غیرمنقول 6 مورد است:حق مالکیت بر مال غیرمنقول/حق انتفاع بر مال غیرمنقول/حق وثیقه بر مال
غیرمنقول/حق ارتفاق/ حق شفعه/ حق تحجیر
نکته2) حقوق دینی غیرمنقول 4 مورد است:تعهد به انتقال مال غیرمنقول/ تعهد به تسلیم مال غیرمنقول/ تعهد به جبران
خسارت وارده بر مال غیر منقول/ تعهد به پرداخت اجرت المثل مال غیر منقول.
نکته3) اجرت بر 2 قسم است: اجرت المسمی (یا مال الاجاره یااجاره بها ) که ریشه قراردادی دارد و مطلقا منقول محسوب
میشود حتی اگر راجع به غیرمنقول باشد. اجرت المثل یا بهره بها که ریشه قراردادی نداشته یا ریشه در قراردادی باطل
دارد.
نکته4) اسباب مالکیت5 مورد است:عقود/ ارث/ حیازت مباحات/ وصیت تملیکی/ حق شفعه.
نکته5) تصرف به عنوان مالکیت اماره قانونی مالکیت است( اماره ید که مبتنی بر غلبه است) و علاوه بر اعیان در منافع و
حقوق نیز اعمال میشود.
نکته6) تصرف باید مالکانه و مشروع باشد تا اماره مالکیت باشد.اصل بر تصرف مالکانه و مشروع است.
نکته7) در صورت اختلاف در مالکیت و وقفیت، اصل بر مالکیت است.
نکته8) در صورت اختلاف در تصرف کنونی و وقفیت سابق، اصل بر وقفیت است.
نکته9) در صورت اختلاف در تصرف کنونی و تصرف سابق، اصل بر تصرف کنونی ست.
نکته10) در صورت اختلاف در تصرف فعلی و مالکیت سابق، دیوانعالی کشور تصرف کنونی را مقدم میداند و دکتر
کاتوزیان تصرف را در صورتی اماره مالکیت میداند که سابقه آن معلوم نباشد.
نکته 11) در صورت اختلاف بین متصرف فعلی و مدعی مالکیت؛ مشهور معتقدند اگر متصرف اقرار به مالکیت سابق
مدعی، نماید اماره تصرفش بی اثر میشود و باید ثابت نماید ملک به ناقل صحیح به وی انتقال یافته است. اما دکتر کاتوزیان
معتقدند مالکیت سابق مدعی، به هر دلیل که ثابت شود اماره تصرف را بی اثر مینماید.
امینه خراسانی، وکیل پایه یک دادگستری
11 بهمن 1401