نکته1) در قسمت شروط  در مورد مسئولیت میتوان به 4 نوع تراضی کرد:

1-شرط ضمان یا مسئولیت مطلق:در این نوع ضمان، نباید ماده فورس ماژور گنجانده شود.زیرا فورس ماژور هیچ تاثیری بر مسئولیت متعهد ندارد.

2-شرط عدم مسئولیت یا عدم ضمان: در این نوع ضمان، دیگر متعهد تکلیفی ندارد که ثابت کند عدم انجام تعهد ناشی از سببی بوده است که قابل استناد به او نیست.بلکه متعهدله باید با استفاده از احکام مربوط به نظم عمومی و قواعد اتلاف و تسبیب، ثابت کند که عدم انجام تعهد مبتنی برارتکاب جرم یا قصور عمدی یا سوء نیت متعهد بوده است.

3-تعیین سقف مسئولیت یا ضمان یا تحدید مسئولیت: مثلا تراضی  شود"متعهد در صورت نقض تعهد، تا یک میلیارد تومان ضامن است.بنابراین در صورت نقض، خسارت بیش از مبلغ مذکور قابل مطالبه نیست ولی اگر خسارت کمتری وارد شده باشد همان مبلغ پرداخت میشود.

4-یک وجه التزام مقطوع تعیین شود. مثلا تراضی شود:" متعهد در صورت نقض تعهد، باید یک میلیارد پرداخت کند". بنابراین در صورت نقض، چه خسارتی کمترو یا بیشتر از این مبلغ وارد شود، تفاوتی ندارد و باید همان مبلغ مقطوع پرداخت گردد.

نکته2) در حقوق خارجی برای ضمانت اجرا یا وجه التزام از دو عبارت استفاده میشود.1-penalty clause   یا  ماده یا بند جریمه 2-liquidated damages clause  یعنی خسارت عدم انجام تعهد مقطوع که بین متعهدین مورد توافق قرار بگیرد.در نوع اول هدف تنبیه  متخلف است تفاوتی نمی کند که خسارتی وارد شده است یا خیر. اما در نوع دوم هدف تنبیه نیست و در صورتی که خسارتی وارد شده باشد، جبران میشود.در حقوق ایران، وجه التزام از نوع اول است.

نکته3) در قرارداد میتوان برای عدم انجام تعهد یا تاخیر در انجام تعهد وجه التزام تعیین کرد.وجه التزام علی الاصول بدل از انجام اصل تعهد است مگر خلاف آن تراضی گردد.اما وجه التزام تاخیر قابل جمع با اصل تعهد است.

نکته4) نوشتن عبارت" طرفین حق اعتراض و اقامه دعوا را از خود سلب کردند" باعث سلب حق اقامه دعوا نیست.به جای این عبارت نوشته شود:" طرفین کلیه حقوق خود نسبت به این قرارداد را به یکدیگر صلح کردند.در این صورت امکان اقامه دعوا وجود ندارد.

نکته5) طبق ماده 959 قانون مدنی سلب حق به صورت عام و کلی باطل است.اما مفهوم مخالف آن یعنی به صورت خاص و جزئی صحیح است.خاص یعنی سلب برخی از حقوق و جزئی یعنی ناظر به مدت متعارف و یا شخص معینی باشد.خاص و جزیی باید هر دو با هم باشند.

این مبحث ادامه دارد...