عنوان:شرایط ایجابی و سلبی در تایین داور

نکته 1:در داوری،شرایط ایجابی برای داور وجود ندارد.به عنوان مثال،داور لیسانس یک رشته خاصی را داشته باشد و یا سن خاصی داشته باشد.هرکسی می تواند داور شود.

در داوری شرایط سلبی برای داوری وجود دارد،یعنی این افراد نمی توانند داور شوند.

نکته 2:

در داوری یک سری ممنوعیت هایی وجود دارد که داوری را از بین می برد.این ممنوعیت ها شامل دو دسته می شوند.ممنوعیت نسبی،منوعیت مطلق.

ممنوعیت مطلق:شامل کسانی می شود که اهلیت استیفا ندارند.این افراد اگر داور شوند دادگاه ها به حکم آنها رای نخواهند داد.به عنوان مثال؛کسانی هستند که حکم قطعی علیه ایشان صادر شده است و محکوم شده اند و یا مرتکب جرایم عمدی شده اند و از حقوق اجتماعی خود محروم شده اند.قضات نیز،از ممنوعیت مطلق برخوردار هستند.قضات در حال اشتغال و کارمندان محاکم،مطلقا از داوری ممنوع هستند.

ممنوعیت نسبی:شامل افرادی می شود که داخل در موضوع داوری ذی نفع هستند،در قضیه پیش رو ذی نفع هستند.به عنوان مثال؛طرف مقابل کارمند دولت است و طرف دیگر دعوا شهرداری است.مورد دیگر؛طرف مقابل وزیر و یا نماینده ی مجلس است و طرف دیگر دولت و یا نماینده ی مجلس است.در این جا؛ممنوعیت نسبی حاکم است و ممنوعیت دارند.

مورد دیگر؛فرد ایرانی را تصور کنید که طرف آن شخص خارجی است.قبل از این که منازعه حاصل شود،شخص ایرانی نمی تواند به داوری کسی تن بدهد که خارجی است؛اما بعد ار منازعه می تواند داور خارجی بگیرد.این نوع داوری برای بعد از منازعه در نظر گرفته شده است.بهترین مثال در اینجا؛ماده  469 قانون آیین دادرسی مدنی است که در آخر آن گفته شده؛مگر طرفین این مورد را تراضی کنند. دلیل مهم در این بحث؛قاعده ی نفی سبیل است.

مثال ماده  469 آیین دادرسی مدنی؛مبحث جرح را شامل می شود.مثلا؛یکی از اصحاب دعوا با طرف مقابل فامیل است،با درجه  2 از طبقه  3 فامیل است یا؛داور عروس طرف مقابل است که می شود این موارد تراضی شود و اشکالی بوجود نیاید.رضایت طرف مقابل شرط است و مهلت داوری 3 ماه است.

این موارد داخل در ممنوعیت نسبی قرار دارد.

نکته  3:ضمانت اجرا ها در این ممنوعیت ها

داوری در مبحث ضمانت اجرا ها شامل دو دسته  می شود.

1.داوری که دادگاه تایین می کند.

2.داوری که طرفین تایین می کند.

مورد اول؛دادگاه داور تایین می کند؛اگر در داوری که دادگاه تایین می کند جهات رد وجود داشته باشد،یعنی دادگاه می گوید؛فرد انتخابی من علی است و دادگاه علی را در جلسه فوق العاده انتخاب کرده است.حال اگر،برای تایین داور جلسه ی رسیدگی باشد،بعد از 10 روز است.حال اگر طرف مقابل در جلسه رسیدگی حاضر نباشد،غایب باشد ظرف 10 روز از تاریخ از تاریخ ابلاغ فرصت دارد به دادگاه مراجعه کند و داور را رد کند،اما اگر در جلسه ی دادگاه طرف مقابل باشد،10روز از تاریخ جلسه فرصت رد دارد و اگر حاضر نباشد،10 روز از تاریخ ابلاغ فرصت رد دارد.در این جا؛یا دادگاه می پذیرد و داور دیگری تایین می کند،یا دادگاه آن جهات رد را قابل قبول نمی‌داند و پروسه علی ادامه پیدا می کند.اگر دادگاه قبول کند اما علی قبول نکند،بحث مجزایی دارد که اگر قبول کند همان پروسه داوری با همان علی ادامه پیدا خواهد کرد و اگر قبول نکند دادگاه یک داور دیگری انتخاب می کند،منتها این انتخاب مجدد داور به خاطر بحث رد و جرح نخواهد بود.

نکته  4:

اگر داوری را طرفین را انتخاب کرده باشند،یکی از مهم ترین خصلت های داوری در داور،توانایی و صلاحیت برای رسیدگی به صلاحیت خودش است که این قاعده؛

Competez competez

یعنی صلاحیت داور برای رسیدگی به صلاحیت خودش،

قاعده صلاحیت در صلاحیت؛

Compentence to compentence

در مورد اول؛اگر داور خودش به صلاحیت خودش رسیدگی کند،زمانی که طرفین این داور را انتخاب کردند و یکی از طرف مقابل داور را جرح کند دو بحث پیش می آید؛

1.یا داور موارد جرح و رد را می پذیرد و کنار می رود.

2.یا موارد جرح و رد را نمی پذیرد و به داوری ادامه می دهد.

نکته 5:فرضی که داور جرح را می پذیر و یا نمی پذیرد؛

1.جایی که داور موارد جرح و رد را نمی پذیرد؛ مورد به دادگاه می رسد.دادگاه هنگامی که می خواهد به این مورد رسیدگی کند یا حرف طرف مقابل را می پذیرد و جرح و رد داور شخصی را مشخص می کند؛ یا این که؛قبول نمی کند.

اگر دادگاه حرف طرف مقابل را قبول کرد؛آیا این از موارد ابطال رای است؟یعنی کار به دادگاه کشیده شد و دادگاه پذیرفت که داور مجروح است.به نظر شما رای داوری ابطال می شود یا نه؟

در این بحث؛خیر مطلق نمی توان گفت زیرا که این تصمیم دادگاه است ، دادگاه واقعا داور مورد نظر را مجروح شناخته است و این مورد قانون شده است.

اگر داوری تک نفره باشد،رای ابطال می شود،اما اگر هیت داوری بوده باشد،3نفره،5نفره،7نفره در این جا آیا رای باطل می شود؟باید دید کدام داور مجروح بوده است.اگر داوری مجروح بوده که اقلیت را تشکیل داده است باشد؛تاثیری در رای داوری ندارد.رای داوری با اکثریتی صادر شده است که به هیچ عنوان نقشی در آن نداشته اند و رای داوری  پابرجاست.

به عنوان مثال؛در داوری 3 نفره یک نفر مخالف است یعنی یکی از آن دو نفر کنار کشیده شود،اکثریت شکسته می شود و اینجا باید برای ابطال رود.فرض دیگر؛داوری 5نفره است که 4 نفر موافق هستند و 1 نفر مخالف،از آن 4 نفر 1 نفر مجروح است؛اگر آن 1 نفر کنار کشیده شود اکثریت مجدد حاکم است و رای ابطال نخواهد شد.رای زمانی ابطال می شود که؛داور مجروح اکثریت را تشکیل دهد یعنی؛باعث تشکیل اکثریت شود؛اما وقتی کنار کشیده می شود،اکثریت شکسته می شود و رای ابطال می‌شود.

ادامه دارد....