نکته 5:نسبت به طرفین:
نسبت به طرفین دو اثر دارد:
1.اثر ایجابی 2.اثر سلبی
1.اثر ایجابی:
ما در اینجا، تراضی می کنیم برای شخص ثالثی به نام داور و برای او صلاحیت ایجاد می کنیم.ما صلاحیت رسیدگی را به او می‌دهیم و این کار جزو توافق است.
2.اثر سلبی:
ما در اینجا سلب صلاحیت می کنیم،یعنی آن صفتی را که به خاطرش دعوا و مرافعه ایجاد شده بود را سلب می کنیم.یک صلاحیت از دادگاه سلب می کنیم و می شود اثر سلبی.
سوال:به نظر شما اثر سلبی که صلاحیت دادگاه را سلب کرده ایم ،خودکار است؟قهری است؟اتوماتیک است؟و یا منوط به ایراد یکی از طرفین است؟
آیا هنگامی که یکی از طرفین به دادگاه می رود،قاضی باید به صورت خودکار پرونده را بسته و بگوید:شما دو نفر تراضی کرده اید و صلاحیت را از دادگاه گرفته اید پس من هم رسیدگی نخواهم کرد؟و یا اینکه،دادگاه باید به پرونده رسیدگی کند مگر اینکه یکی از طرفین به قاضی بگوید:چرا رسیدگی می کنید؟
پاسخ:در اینجا تراضی انجام شده است.
اثر سلبی به صورت خودکار باید قاضی را ممنوع کند از رسیدگی،و یا قاضی باید رسیدگی کند مگر یکی از طرفین ایراد کند؟
پاسخ:محل اختلاف است.در داوری تجاری بین المللی اختلاف وجود ندارد یعنی قاضی رسیدگی می کند مگر یکی از طرفین ایراد کند. پس در داوری تجاری بین المللی خودکار نیست اثر سلبی و اتوماتیک نیست.
در داوری داخلی نیز،از نظر مبنایی هم باید براساس انصاف به همین شیوه باشد و اصل بر صلاحیت قضایی هست.از نظر مبنایی نیز،داور باید رسیدگی کند مگر یکی از طرفین ایراد کند.
ادامه دارد....
ملیکا شهبازی،کارشناس حقوق
28 شهریور 1401