اعسار به معني رنج، سختي و نداشتن است و در اصطلاح حقوقي به زماني كه يك فرد به نوعي تمكن مالي ندارد يا داراي اموال و سرمايه اي است اما در وضعيتي قرار دارد كه امكان دسترسي به آنها را ندارد، اطلاق مي‌شود.
طبق ماده يك قانون اعسار ((معسر كسي است كه به واسطه نداشتن دارايي يا دسترسي نداشتن به مالش توانائي پرداخت هزينه محاكمه يا ديون خود را ندارد)) يعني ممكن است اين فرد براي احقاق حقش قادر به پرداخت هزينه دادرسي نباشد و حتي نتواند وكيلي براي انجام كارهايش انتخاب كند كه مي‌تواند با مراجعه به مراجع قضايي، تقاضاي وكيل معاضدتي كند.
در حال حاضر بر اساس سياستهاي قضايي افراد ميتوانند قبل از اجراي محكوميت حبس، تقاضاي اعسار را مطرح كنند كه آن هم مورد پذيرش و رسيدگي قرار مي‌گيرد. هر فردي نمي‌تواند به ادعاي اينكه دچار اعسار مي‌شود به دادگاه دادخواست اعسار بدهد.
ادعاي اعسار مقيد به اين شرايط است:
١- شخص بدهكار باشد ٢- اقامه دعوا از طرف مدعي و طلبكار عليه او شود ٣- اثبات ادعاي وي و صدور حكم به نفع طلبكار ٤- صدور راي قطعي بر محكوميت بدهكار ٥- صدور اجرائيه از طرف دادگاه.
پس از تحقق شرايط ياد شده، مدعي اعسار مي‌تواند با ارائه دادخواست در پي اثبات آن باشد.
دو نوع اعسار وجود دارد ١- اعسار در محكوميت‌هاي مالي(محكوم به) كه شخص به پرداخت وجه، مال يا جزاي نقدي در حق ديگري محكوم مي‌شود اما توانايي و تمكن پرداخت آن را نداشته باشد كه بايد بصورت قسطي پرداخت كند و از دادگاه درخواست قسط بندي نمايد.
٢- طرح دعوي در دادگستري مستلزم پرداخت هزينه هايي است به همين دليل افرادي كه خود را صاحب حق مي‌دانند اما توان و تمكن مالي طرح دعوي را ندارند ميتوانند موقتاً از پرداخت هزينه هاي مذبور معاف شود و بعداً كه احقاق حق نمود و حكم به نفع وي صادر گرديد آن را بپردازد.
مارال ابراهيمي
وكيل پايه يك دادگستري
مارال ابراهيمي
01 خرداد 1398